میکروپلاستیک چیست که همه را نگران کرده؟

آشنایی با میکروپلاستیک ها و اثرات آن در محیط زیست

همه ما می دانیم که در زندگی روزمره در معرض آلاینده های زیادی هستیم که یکی از آنها میکروپلاستیک است. سازمان بهداشت جهانی به دلیل ماندگاری زیاد و خاصیت تجمعی زیستی این ذرات، آنها را آلاینده نو ظهور نامیده است اما میکروپلاستیک چیست و چگونه بر سلامت ما تأثیر می گذارند؟ آیا این آلاینده ها مضر هستند؟در این بخش از نمناک نگاهی به نتایج اصلی که علم تا کنون به آن رسیده است می پردازیم.

میکروپلاستیک ها چیست و کجا وجود دارد؟

میکروپلاستیک ها ذرات جامد بسیار کوچک از مواد پلاستیکی هستند. در حقیقت، این ذرات کوچکتر از ۵ میکرون هستند و در حال حاضر می توان آنها را به میکروپلاستیک های اولیه و ثانویه طبقه بندی کرد.

میکروپلاستیک های اولیه به طور خاص در اندازه های کوچک تولید می شوند تا بخشی از تولید محصولات باشند و از سوی دیگر، ریزپلاستیک های ثانویه در نتیجه تخریب قطعات پلاستیکی بزرگتر ظاهر می شوند.

به طور کلی، عمل خورشید، باد و امواج منجر به فرسایش پلاستیک در دریا شده و این قطعات پلاستیکی بسیار کوچک در نهایت ظاهر می شوند. ذرات ریز پلاستیکی (یا آغازگرها) که عمداً اضافه شده اند در تعداد زیادی از محصولات موجود در سراسر جهان استفاده می شود و طیف گسترده ای را پوشش می دهند مانند:

• کودها و سایر محصولات حفاظت از گیاه
• محصولات آرایشی (لوازم آرایش، اسکراب)
• مواد شوینده خانگی و صنعتی
• محصولات پاک کننده
• رنگ ها

با توجه به حضور زیاد آنها، برخی از سازمان ها مانند آژانس شیمیایی اروپا توصیه می کنند استفاده از این نوع ذرات توسط صنایع محدود شود.

آیا میکروپلاستیک ها بر سلامت بدن تأثیر منفی می گذارند؟

پلاستیک ها بدون شک بر محیط زیست دریایی تاثیر دارند با این حال، عواقب آن بر سلامت افراد نمی تواند چندان قطعی باشد، زیرا در حال حاضر داده هایی برای ارزیابی آن وجود ندارد.

در سال ۲۰۱۴، سازمان ایمنی مواد غذایی اروپا (EFSA) این نوع ذرات معلق را به عنوان “یک خطر بالقوه در حال ظهور” طبقه بندی کرد. با این حال، در همان مطالعه فقدان تجزیه و تحلیل و داده های علمی برای آگاهی از چگونگی تأثیر آنها بر سلامتی و ایجاد توصیه هایی برای عموم مردم آشکار شد.

در حال حاضر می دانیم که بدن ما ذرات بزرگتر از ۱۵۰ میکرون را جذب نمی کند و به نظر می رسد کوچکترین ذرات نیز جذب بسیار کمی دارند و از طرف دیگر، اگر ما در مورد نانوذرات (ذرات پلاستیکی بسیار کوچک) صحبت کنیم، ممکن است جذب بیشتری انجام شود به همین دلیل، مطالعه بیشتری لازم است تا بتوانیم با دقت نحوه جذب این ذرات توسط بدن و سمیت آنها را ارزیابی کنیم.

عوارض میکروپلاستیک ها چگونه به بدن ما می رسند؟

یکی از راههای اصلی تماس ریزپلاستیکها با انسان از طریق زنجیره غذایی است. آنها در محیط (به ویژه در محیط دریایی) وجود دارند و ماهی، دام و طیور می توانند آنها را بخورند با این حال، به طور کلی، حیوانات از ریزپلاستیک ها استفاده نمی کنند و در صورت مصرف در روده ها و معده آنها تجمع می یابد و سپس دفع می شوند. بنابراین، می توان گفت که این مسیر چندان تاثیری ندارد.

این مورد در مورد سخت پوستان و صدف های دو کفه صدق نمی کند، زیرا آنها مصرف نمی شوند علاوه بر این نه تنها میکروپلاستیک در حیوانات وجود دارد بلکه در محصولات دیگر مانند عسل، نمک دریا و آب آشامیدنی هم آب شیر و بطری ها وجود دارد.

به غیر از مسیرهای غذایی، تماس ممکن است از منابع دیگری نیز صورت بگیرد و در حال حاضر تأثیر پخت بر روی وجود میکروپلاستیک در غذا مشخص نیست همچنین از طریق بسیاری محصولات روزمره مانند لوازم آرایشی، شوینده ها، الیاف نساجی یا ماشین آلات با این ذرات در تماس هستیم.

آلاینده های مرتبط با ریزپلاستیک ها

در حال حاضر، تحقیقات بیشتری برای تعیین میزان سمیت میکروپلاستیک ها بر سلامت انسان ضروری است اما برخی از کارشناسان نگران عملکرد آلاینده هایی هستند که ممکن است با آنها مرتبط باشد. میکروپلاستیک هاحاوی حدود ۴ درصد مواد افزودنی هستند، در حالی که می توانند برخی از آلاینده ها را جذب کنند و برای سلامت انسان خطرناک باشند.

شاید شناخته شده ترین آنها بیسفنول آ باشد که یک ترکیب شیمیایی و به طور گسترده در تولید پلاستیک استفاده می شود و به عنوان یک اختلال کننده غدد درون ریز شناخته شده است. در حال حاضر، ممنوعیت استفاده از آن در برخی از انواع بسته بندی، مانند بطری های کودک وجود دارد ما همچنین در مورد فتالات ها، هیدروکربن های چند حلقه ای معطر (PAH) یا بی فنیل های پلی کلرید (PCB) صحبت می کنیم.

با این حال امروزه این مواد شیمیایی را در تعداد زیادی از محصولات می یابیم و درصدی از آن که از طریق میکروپلاستیک ها به ما می رسد بسیار اندک است.

میکروپلاستیک ها چگونه بر سلامت ما تأثیر می گذارند؟

انسان در معرض بلع و استنشاق ریز پلاستیک ها قرار می گیرد و مسمومیت و بیماری مرتبط با آنها تا حدی به اندازه، مواد شیمیایی مرتبط و دوز آن بستگی دارد. اگرچه دانشمندان حدود یک دهه است که داده ها را جمع آوری می کنند، تمرکز بر این آلاینده و تأثیر بالقوه آن بر سلامت انسان مهم و ضروری است.