نگاهی به “سریال های ایرانی” از دهه ۶۰ تا دهه ۹۰ + تصاویر
سریال های ایرانی موفق تلویزیون
در ادامه نگاهی به تغییرات سریالهای بعد از انقلاب از دهه ۶۰ تا ۹۰ را مورد بررسی قرار داده ایم. سریالهایی که برای همیشه در ذهن مخاطبان خود باقی مانده اند.
در مروری بر تغییرات حال و هوای سریال ها در سه چهار دهه اخیر می توان به نکات قابل توجهی رسید، از تاثیرات بدنه قوی تلویزیون و تئاتر در دهه ۶۰ و تاثیرات آن بر سریال های تولیدی تا ظهور و بروز شکل جدید زندگی مردم شهری در کارهای تولیدی و همچنین تاثیرپذیری سازندگان سریال ها از تولیدات خارجی.
سریالهای دهه ۶۰
کارگردانانی که در دهه ۶۰ با تلویزیون کار می کردند با مجموعه صداوسیمایی روبرو بودند که بدنه ای قوی داشت. بدنه قوی آن حاصل سال ها کار پیش از انقلاب بود و بعد از انقلاب نیز امکانات ایجاد شده در آن مورد بهره بری هنرمندانی قرار گرفت که گاه بعضی از آنان فعالیت هنری خود را پیش از انقلاب شروع کرده بودند.
علی حاتمی در دهه ۶۰ بود که هزاردستان را با تلاش خود در شهرک سینمایی غزالی ساخت، شهرکی که با همت این کارگردان ساخته شد و همچنان سال های سال است مهمترین شهرک سینمایی کشور محسوب می شود.
عزت الله انتظامی و داوود رشیدی در سریال هزاردستان
سلطان و شبان به کارگردانی رضا سبحانی یکی از نمونه آثار تولید شده در دهه ۶۰ است که گرد هم آمدن یک گروه تئاتری شامل مهدی هاشمی، داریوش فرهنگ و گلاب آدینه و دیگر اعضای گروه نتیجه را به کاری رساند که همچنان به عنوان مجموعه ای کمدی در ذهن ها باقی مانده است.
مهدی هاشمی در سریال سلطان و شبان
سربداران از سریال های تاریخی دهه ۶۰ بود که در سال ۱۳۶۳ و بر اساس قیام سربداران خراسان به رهبری شیخ حسن جوری علیه استیلای مغول بر ایران ساخته شد. کارگردان این مجموعه محمدعلی نجفی بود.
نقش آفرینی علی نصیریان و افسانه بایگان در سریال سربداران
رویکرد تاریخی را می شد در دیگر مجموعه های این دهه از جمله «سردار جنگل» به کارگردانی بهروز افخمی که به زندگی میرزا کوچک خان می پرداخت دید. تصویر امین تارخ در قامت ابو علی سینا شخصیت یکی دیگر از مجموعه های دهه ۶۰ را نمایش می دهد؛ مجموعه تاریخی دیگری با عنوان «بوعلی سینا» که در بازپخش ها نیز با استقبال روبرو می شود. کیهان رهگذر نویسنده و کارگردان این مجموعه بود.
هنرنمایی امین تارخ در سریال ابوعلی سینا
مدرس به کارگردانی هوشنگ توکلی و «امیرکبیر» به کارگردانی سعید نیک پور دیگر مجموعه های تاریخی این مقطع هستند. «مثل آباد» به کارگردانی رضا ژیان با نگاهی تاریخی به مثل های رایج در زبان فارسی می پرداخت. «گرگ ها» به کارگردانی داود میرباقری هم قصه تاریخی یک شهر را روایت می کرد.
تصویری از سریال امیرکبیر
«باجناق ها» به کارگردانی داریوش مودبیان، «آینه عبرت» به کارگردانی علی نقی لو و محسن شاه محمدی و «آینه» به کارگردانی غلامحسین لطفی از دیگر مجموعه های دهه ۶۰ بودند که با نگاهی اجتماعی روایتی از زندگی مردم در آن سال ها داشتند. موضوعاتی چون چشم و هم چشمی فامیلی و جنگ و اعتیاد از مسائلی بودند که در این سریال ها مطرح شدند.
سریالهای دهه ۷۰
گل پامچال ساخته محمدعلی طالبی و روزی روزگاری به کارگردان امرلله احمدجو از نخستین مجموعه هایی بودند که در دهه ۷۰ روی آنتن رفتند،
امرالله احمد جو یکی دیگر از کارگردانانی است که با ساخت سریال «روزی روزگاری» مخاطبان بسیاری را جذب این سریال کرد. بازی خوب و روان و دلچسبی که محمود پاک نیت و محمد فیلی و سایر بازیگران در این مجموعه داشتند، در کنار فیلمنامه، گریم،لوکیشن و دیالوگهای ماندگار باعث شد تا این کار نیز به یکی از آثار خوب و ماندگار تبدیل شود. مدتی است که این مجموعه به صورت بازپخش روی آنتن رفته است و هنوز هم می تواند قابلیت جذب مخاطب را داشته باشد. البته این کارگردان اقدام به ساخت مجموعه های دیگری به نام های «تفنگ سرپر» و «پشت کوههای بلند» نیز کرد. سریالهای خوبی هم بودند و مخاطب خود را داشتند.
مرحوم خسرو شکیبایی در سریال روزی روزگاری
اما در ادامه سروشکل مجموعه سازی در این دهه تغییر یافت. در همین سال ها بود که «همسران» به کارگردانی بیژن بیرنگ و مسعود رسام از تلویزیون سردرآوردند و «در پناه تو» با روایت یک داستان عاشقانه از نسل جوان دانشجو روی آنتن رفت. این ها نشان از تغییر رنگ سریال ها در دهه ۷۰ داشت. حال و هوایی که در مجموعه هایی چون «خانه سبز» به کارگردانی بیژن بیرنگ و مسعود رسام، «آپارتمان» ساخته اصغر هاشمی، سریال «کت جادویی» به کارگردانی محمدحسین لطیفی، «داستان یک شهر» به کارگردانی اصغر فرهادی، «هتل» ساخته مرضیه برومند، «آژانس دوستی» با کارگردانی گروهی نمود و بروز داشت.
عکس قدیمی لعیا زنگنه در سریال در پناه تو
یکی از مهمترین مجموعه های تلویزیونی دهه ۷۰ را می توان «امام علی(ع)» به کارگردانی داود میرباقری دانست.
تب «پس از باران» به کارگردانی سعید سلطانی در سال پایانی دهه ۷۰ حسابی مردم را فراگرفته بود.
مجموعه های تلویزیونی دهه ۷۰ شروعی بودند برای ورود تلویزیون به زندگی مردم، به زندگی و داستان هایی که برای مخاطب قابل قبول تر باشد و در عین حال سریال های تاریخی کمرنگ تر شدند و دوربین کارگردانان بیشتر شهر و تهران را نمایش می داد.
سریالهای دهه ۸۰
حسن فتحی با ساخت «شب دهم» شروعی پرطرفدار در دهه ۸۰ داشت، یک مجموعه مناسبتی که فراتر از آنچه تصور می شد عمل کرد. قصه عاشقانه ای که در بستری تاریخی روایت می شد و با ماجرای عزاداری برای قیام امام حسین (ع) در آمیخته بود. این دهه را می توان زمان اوج ساخت سریال های مناسبتی دانست.
حسین یاری و کتایون ریاحی در نمایی از سریال شب دهم
سریال هایی که رضا عطاران ساخت و در ماه مبارک رمضان و عید نوروز پخش شد چون «ترش و شیرین»، «بزنگاه»، «خانه به دوش» و «متهم گریخت». مهران مدیری هم در این دهه سریال های «مرد هزار چهره» را برای نوروز ساخت. «میوه ممنوعه» حسن فتحی هم از دیگر مجموعه های مناسبتی موفق دهه ۸۰ بود.
رضا عطاران ، حمید لولایی و مرجانه گلچین در سریال بزنگاه
سریال های ۹۰ شبی هم متولد این دهه بودند، از جمله «شب های برره»، «پاورچین» مهران مدیری تا «زیر آسمان شهر» به کارگردانی مهران غفوریان و «کوچه اقاقیا» ساخته رضا عطاران.
کیانوش عیاری در این سال ها «روزگار قریب» را روانه آنتن کرد که با استقبال گسترده ای هم روبرو شد. «کیف انگلیسی» ضیا الدین دری یکی از سریال های دهه ۸۰ بود که با ترکیبی از نگاه تاریخی و سیاسی ساخته شده بود. «زیر تیغ» به کارگردانی محمدرضا هنرمند و «دوران سرکشی» به کارگردانی کمال تبریزی دو مجموعه این دهه بودند که موضوعات اجتماعی روز را مورد توجه قرار دادند.
مهدی هاشمی در سریال روزگار قریب در نقش دکتر قریب
«مختارنامه» به کارگردانی داود میرباقری هم که داستانی تاریخی داشت، سال های پایانی دهه ۸۰ روی آنتن رفت و تا مرداد سال ۹۰ پخش آن ادامه داشت.
«یوسف پیامبر» به کارگردانی فرج الله سلحشور هم در سال های پایانی دهه ۸۰ پخش شد.
سریالهای دهه ۹۰
سریال هایی که در سال های گذشته از دهه ۹۰ روی آنتن رفته اند نشان داده، در این سال ها بیشتر سریال های مناسبتی در جلب نظر مخاطب موفق بوده اند، از «پایتخت » ها به کارگردانی سیروس مقدم.
ریما رامین فر ، محسن تنابنده ، علیرضا خمسه و نسرین نصرتی در سریال پایتخت ۴
پژمان، ساختمان پزشکان و شمعدونی از ساخته های سروش صحت از دیگر سریال های این سال ها بودند که به محبوبیت دست یافتند.
در ادامه ساخت ۹۰ شبی هایی که قصه ای اجتماعی مطرح می کنند، ساخت «ستایش۲» بعد از پخش بخش نخست آن در دهه ۹۰ هم ادامه پیدا کرد.
