خانه دختر؛ فیلمی جنجالی و پرحاشیه + عکس
چرا فیلم خانه دختر پرحاشیه شد؟
« خانه دختر » دربرگیرنده سوژه ای است که امروزه کمتر می توان نشانه هایی از آن در سطح اجتماع یافت. حتی با اینکه سوژه اصلی فیلم در « خانه دختر » جامعه سنتی ایران است، اما به نظر می رسد که حتی جامعه سنتی هم سالهاست از آنچه که در فیلم به نمایش در می آید گذشته اند و بحث معاینه پزشکی دختر قبل از ازدواج، موردی منسوخ شده تلقی می گردد.
خانه دختر فیلمی جنجالی و پرحاشیه است. موضوع حساسیت برانگیزی دارد و انقدر تند و تیز و صریح سراغ این موضوع رفته که بخش سنتی جامعه را تحریک می کند و واکنش روزهای اخیر قشر سنتی جامعه ایران به خاطر همین صراحت است.
بازیگران فیلم خانه دختر
صراحت یا محافظه کاری فی النفسه برای یک فیلم امتیازی به حساب نمی آید. قضاوت درباره یک فیلم را باید بر اساس کیفیت آن انجام داد و خانه دختر فیلم با کیفیتی نیست. خانه دختر برای اولین بار در جشنواره سه سال پیش به نمایش درآمد. ساختار روایی فیلم در نسخه جشنواره با فیلمی که امسال به نمایش درآمده فرق می کرد. فیلم مجدداً تدوین شده و با این تدوین مجدد داستانش سرراست تر و خطی تر شده و تماشاگر هنگام تماشای فیلم کمتر گیج می شود. اما این تدوین مجدد هم نتوانسته مشکل دوپارگی فیلم را حل کند.
فیلم دو قسمت کاملاً مجزا دارد که غلی رغم تلاش های فراوان کارگردان به هم نمی چسبند و هر کدام ساز خود را می زنند. نیمه اول فیلم که در آن مرگ سمیرا اتفاق می افتد ساختار یک فیلم پلیسی را دارد. معماهایی در آن مطرح می شود که باید حل شوند. این که سمیرا چرا مرده سوال اصلی فیلم در نیمه اول آن است. بهار و پریسا به عنوان دوست های صمیمی سمیرا به دنبال حل این معما هستند. مثل یک کارآگاه دنبال سرنخ ها می روند و سعی می کنند با به هم ربط دادن سرنخ ها این معما را حل کنند.
رعنا آزادی ور در فیلم خانه دختر
ما نیمه دوم فیلم که قرار است پرده از راز مرگ سمیرا برداشته شود این دو نفر غایب هستند و نویسنده و کارگردان بدون حضور این دو نفر معمای مرگ سمیرا را حل می کنند. این تغییر زاویه دید ناگهانی یک اشتباه فاحش از سوی نویسنده است.
فیلم در نیمه اول داستانش را به صورت اول شخص پیش می برد و در نیمه دوم ناگهان راوی داستان به دانای کل تغییر وضعیت می دهد و شخصیت های اصلی نیمه اول فیلم به کل فراموش می شوند. از شهبازی که فیلم نامه های دقیق و درستی نوشته چنین اشتباه فاحشی بعید است. کارگردان خیلی تلاش کرده با تدوین مجدد و پس و پیش کردن سکانس ها این مشکل را حل کند و از دو پاره گی فیلم جلوگیری کند اما نتوانسته چرا که مشکل دو پاره گی فیلم ربطی به اجرا ندارد و به فیلم نامه برمی گردد.
مشکل دیگر فیلم ابهام بیش از اندازه آن است. در رمان های پلیسی و فیلم هایی که ساختار معمایی دارند در پایان باید به تمام معماهای مطرح شده در داستان پاسخ داده شود. این که قاتل کیست، قتل چرا اتفاق افتاده، مقصر اصلی وقوع قتل چه کسی است و… از معماهای مرسوم داستان های پلیسی است. در داستان ها و فیلم هایی که از چنین ساختاری برخوردارند به تمامی معماها پاسخ داده می شود و در گره گشایی نهایی تمام رازهای سربه مهر برای تماشاگر یا خواننده عیان می شوند.
در جشنواره سه سال پیش نمایی در فیلم وجود داشت که در اکران عمومی حذف شده است. اگر این نما باقی می ماند شاید از بار ابهام های مزاحم فیلم کاسته می شد و تماشاگر جواب بسیاری از سوالاتش را می گرفت. اما حذف این نما باعث شده فیلم ابهام بیشتری پیدا کند و همین ابهام هم در نهایت به ضرر کل فیلم تمام شده. در اخبار و از سوی طیفی از مخالفان خانه دختر شنیدم حذف چهل پنجاه ثانیه از فیلم مشکل آن را حل نمی کند و فیلم انقدر مسئله دار است که با این میزان حذف هم توقیف شود. اما نگارنده به هیچ وجه با این عزیزان همدلی ندارد. حذف همین یک نما فیلم را به کل دگرگون کرده و آن را در مسیر دیگری انداخته است. مسیری که کاملاً متضاد با آن چیزی است که ما در نسخه جشنواره سه سال پیش دیدیم. البته مشخص بود با حضور آن نما و بار معنایی که به فیلم تحمیل می کند خانه دختر توقیف می شود. به همین خاطر است که فیلم با حذف نمای مورد نظر توانسته مجوز اکران بگیرد.
اما چرا خانه دختر انقدر دچار حاشیه شده است؟
جواب این سوال را باید در مضمون فیلم پیدا کرد. فیلم نقد صریح و گزنده ای است به برخی سنت های جاری در جامعه. شهبازی بدون هیچ پرده پوشی و ملاحظه کاری نقدش را مطرح می کند و به تفکرات سنتی برخی اقشار جامعه ایران حمله می کند. شهبازی کاملاً علنی می گوید علت بدبختی سمیرا و مرگ او همین تفکرات سنتی است که در بطن جامعه ایرانی وجود دارد و باعث قضاوت هایی می شود که در نهایت فاجعه ای بزرگ را رقم می زند. به همین خاطر است که بخشی از تماشاگران و منتقدان سینمایی با این فیلم به مشکل برخورده اند و آن را فیلمی ضد ارزش تلقی می کنند.
در ابتدای مطلب هم نوشتم خانه دختر فیلم جسورانه ای است. اما این جسارت در سطح طرح موضوع باقی مانده و به نتیجه درخوری نرسیده است. بخشی از مشکل فیلم همانطور که عنوان کردم به فیلم نامه اثر برمی گردد و بخش دیگر به ممیزی وگرنه کارگردانی شاه حسینی مشکل چندانی ندارد. منهای آن چند صحنه که در آن بی دلیل موسیقی وجود دارد کارگردانی شاه حسینی اشکال فاحشی ندارد. فیلم یک حامد بهداد کنترل شده و جذاب هم دارد که به خوبی نقش یک مرد بهت زده و مردد را ایفا می کند.
چیزی که خانه دختر را زمین زده ابهام های مزاحم آن است که در تضاد با بافت روایی فیلم قرار می گیرد و باعث می شود جسارت مضمونی فیلم هم تحت تاثیر این مشکلات به چشم تماشاگر نیاید. فیلم انقدر در ذهن تماشاگر ابهام ایجاد می کند و به این ابهامات پاسخ نمی دهد که تماشاگر گیج می شود و این گیجی باعث می شود جسارت مضمونی فیلم هم به چشم نیاید و قربانی شود. شهبازی مدتی است که افت کرده و این افت بیش از آن که به خاطر نابلدی او باشد به خاطر کم دقتی او است. کم دقتی که باعث شده حاصل کار شهبازی از نقطه اوجی مثل نفس عمیق به آثار غیرقابل دفاعی مثل خانه دختر و مالاریا برسد.
