تاریخچه روز مادر در نقاط مختلف جهان

درباره تاریخچه روز مادر و روز زن در کشورهای مختلف جهان

مادر فرشته الهی بر روی زمین است که درس عشق و محبت را به ما می آموزد. مادران در تمام دنیا و در طول تاریخ محترم و با ارزش شمرده می‎شوند بنابراین برای تکریم مقام مادر در فرهنگ و ملل مختلف یک روز از سال را به نام مادر نامگذاری می کنند.

در کشورها و مناطق مختلف جهان روز مادر و روز زن تاریخچه های متفاوتی دارد و تاریخ های متفاوتی را به عنوان روز زن و روز مادر جشن می گیرند. در این بخش از نمناک به بیان تاریخچه روز مادر در کشورهای مختلف می پردازیم.

تاریخچه انتخاب ۸ مارس به عنوان روز جهانی زن

جالب است بدانید آغاز حرکت برای شکل گیری یک روز و اختصاص آن به زنان، ابتدا از دل فعالیت های اعتراضی زنان کارگر در آغاز قرن بیستم در امریکای شمالی و سراسر اروپا بود. در گذشته روز جهانی زنان، روز جهانی زنان کارگر نامیده می شد و روز ۸ مارس هر ساله بزرگداشتی به این مناسبت برگزار می شد.

در ابتدا این روز به عنوان یک رویداد سیاسی سوسیالیستی در بین احزاب سوسیال آمریکا، آلمان و اروپای شرقی آغاز شد اما به تدریج از جنبه سیاسی آن کاسته شد و تبدیل به مناسبتی برای نشان دادن عشق و روز مادر شده است.

سازمان ملل متحد تجلیل و گرامیداشت روز جهانی زن را در ۸ مارس سال ۱۹۷۵ میلادی آغاز کرد و در دسامبر ۱۹۷۷، روزی را برای حقوق زنان و صلح جهانی نامگذاری کرد تا در این روز کشورهای عضو سازمان ملل، بر اساس سنن تاریخی و ملی شان آن را گرامی بدارند. از سال ۱۹۷۷ سازمان ملل این روز را به عنوان «روز حقوق زنان و صلح بین المللی» به رسمیت شناخته است.

در ۲۸ فوریه ۱۹۰۹ نخستین روز جهانی زن در ایالات متحده برپا شد. حزب سوسیالیست آمریکا این روز را که زنان علیه شرایط کاری خود اعتراض کرده بودند، به عنوان روز زن برگزید.

طی جلسه ای در کپنهاگ کنگره جهانی سوسیالیست ها در سال ۱۹۱۰، «روز زن» را به عنوان روز بین المللی زنان اعلام کرد. بازتاب کنگره کپنهاگ در سال ۱۹۱۱ سبب شد که برای نخستین بار روز جهانی زن در اتریش، دانمارک، آلمان و سوئیس برگزار شود.

۱۹۱۳ -۱۹۱۴ با شروع جنگ جهانی در روز جهانی زن جنبش های زنان در سراسر جهان برای اعتراض به جنگ جهانی شکل گرفت. زنان روسی، نخستین مراسم روز جهانی زن را به عنوان بخشی از جنبش صلح خواهی در آخرین یکشنبه ماه فوریه برگزار کردند. در ۸ مارس زنان دیگر نقاط جهان نیز تظاهراتی را در اعتراض به جنگ و با ابراز همبستگی با دیگر فعالان برگزار نمودند.

در پی اعتراضات زنان روسی در آخرین یکشنبه فوریه سال ۱۹۱۷ و اعتصاب آنها ( بر اساس تقویم گرگوری روز ۸ مارس قطعیت پیدا کرد) تزار روسیه استعفا داد و دولت موقت حق رای برای زنان را به رسمیت شناخت. در سال های اخیر روز جهانی زن برای زنان در همه کشورها ابعاد تازه ای به خود گرفته است.

در این روز زنان در جهت دستیابی به حقوق شان و مشارکت در عرصه های سیاسی و اقتصادی تلاش می کنند. این روز فرصتی برای انعکاس پیشرفت ها و دستاوردها و کنش های شجاعانه است.

در سال ۱۹۴۵ با امضای قطعنامه سازمان ملل متحد نخستین بار اصل برابری زن و مرد مطرح شد. این قطعنامه بین المللی در پیشرفت موقعیت و وضعیت زنان در سرتاسر جهان موثر بوده و منجر به ارائه استراتژی ها، استانداردها، برنامه ها و اهداف مختلف از سوی سازمان ملل شده است.

تاریخچه روز جهانی مادر

در هشتم ماه مه ۱۹۰۵ آناجارویس امریکایی پس از مرگ مادرش به این فکر افتاد که روزی از سال به مادران اختصاص داده شود و از تمامی مادران قدردانی شود. او در راه تلاش برای انتخاب روزی به عنوان روز مادر از مردان روحانی، سیاسی و با نفوذ کمک گرفت و با خرید یک آژانس تبلیغاتی، پیغام خود را با مضمون ” اختصاص دادن روزی برای ارج نهادن به مادران، آنان را جاویدان می سازد ” به گوش مردم رساند و سرانجام روز یکشنبه، دوم ماه مه – زمان مرگ مادر آنا جارویس – در سال ۱۹۰۷ روز مادر نامیده شد.

با به پایان رسیدن جنگ جهانی اول روز مادر به کشورهای اروپایی راه یافت و در سال ۱۹۱۷ روز مادر به سوئیس و اتریش و جزایر اسکاندیناوی رسید. اولین بار آلمانی ها در سال ۱۹۲۲ روز مادر را جشن گرفتند ولی در این کشور روز مادر در زمان ناسیونالیست ها دچار انحراف شد زیرا آنان مادررا ضامن دوام ِ نژاد آریایی دانسته و روز مادر را جشن می گرفتند.

گل میخک قرمز سمبل روز مادر برای مادران در قید حیات و گل میخک سفید برای مادران از دنیا رفته است. آنا جارویس با ارائه این طرح ، بردن گل برای مادران را در روز مادر رواج داد.

تاریخچه روز مادر و روز زن در ایران

در ایران باستان روز زن و روز مادر همزمان با جشن اسفندگان در پنجم اسفندماه بوده است. دلیل انتخاب این روز به عنوان روز مادر یا روز زن این بوده که این روز به عنوان سمبل زمین و بهره وری آن شناخته می شد.

در این روز، برای قدردانی مردان به همسرشان هدایای خود را تقدیم می کردند. در گاه شماری ایرانی، دوازدهمین ماه از سال و پنجمین روز از هر ماه «اسفند» نام دارد بنابراین در این روز جشن اسفندگان برپا می شود.

پیش از این در نمناک و در مطلب روز جهانی مادر به این مورد اشاره شد و دانستید که قبل از انقلاب ۱۳۵۷ در ایران زادروز فریده قطبی مادر فرح دیبا روز ۲۵ آذر به نام روز مادر نام گذاری شده بود اما بعد از انقلاب در ایران روز مادر، ۲۰ جمادی الثانی زادروز دختر پیامبر اسلام، فاطمه زهرا است. از آنجا که این تاریخ متعلق به تقویم قمری است، این روز طبق تقویم شمسی هر سال در تاریخ دیگری قرار می گیرد.

روز مادر در ملل گوناگون

در کشور های مختلف روز مادر در تاریخ های مختلفی برگزار می شود. هر کشوری با فرهنگ خاص خود برای انتخاب روز مادر سمبل و دلیلی دارد.

کشورهای آفریقایی

جشن ها و مناسبت های زیادی برای مادران در آفریقا قبل از دورهٔ حمله اروپایی ها به آن ها وجود داشته است اما ابتکار داشتن یک روز مادر را بیشتر کشورهای آفریقایی از سنت های بریتانیا گرفتند.

آلمان

در دههٔ ۱۹۲۰ آلمانی ها در میان اروپاییان کمترین زاد و ولد را به دلیل شاغل بودن زنان داشتند. در آن دوران سیاست مداران چپ و راست، زنان کلیسا و گروه های فمینیست اندیشیدند که باید از مادران قدردانی شود تا ارزش مادر بودن در جامعه آشکار شود. در راستای این هدف در سال ۱۹۲۳ روزی به نام روز مادر انتخاب شد.

استرالیا

استرالیایی ها دومین یکشنبهٔ ماه مه را روز مادر تعیین نموده ولی این روز تعطیلی عمومی نیست. استرالیایی ها در این روز به مادران خود هدیه می دهند، سنّت دادن هدیه به مادران در روز مادر اولین بار در سال ۱۹۲۴، توسط خانم «جانت هیدن»آغاز شد.

خانم هیدن برای خوشحال کردن مادران فراموش شده و بستری در یک بیمارستان در نویینتون بچه های مدرسه های اطراف و مراکز تجاری محلی را جمع آوری کرد تا کمک مالی کافی برای دادن هدیه به تمام آن مادران تنها، فراهم شود. در روز مادر مردم استرالیا، به مادرشان گل داودی هدیه می دهند و صبحانه را برای مادر خود به رخت خواب می آورند.

افغانستان

روز مادر دومین شنبهٔ ماه ژوئن، ۱۲ ژوئن ۲۰۱۰ در افغانستان جشن گرفته شد اما این تاریخ تغییر نمود و ۸ مارس(همزمان با روز جهانی زن) روز ملی مادر در افغانستان انتخاب شد.

ایتالیا

در ایتالیا برای اولین بار ۱۲ مه سال ۱۹۵۷ در شهر آسیزی به عنوان روز مادر جشن گرفته شد. کشیش کلیسای محلهٔ توردیبتو اوتلو میگلیوسی چنین روزی را برای گرامیداشت روز مادر انتخاب نمود. این جشن بسیار موفق بود به طوری که یک سال پس از آن روز مادر در سراسر ایتالیا جشن گرفته شد.

پاکستان

دومین یکشنبهٔ ماه مه در پاکستان، روز مادر است. پاکستانی ها این روز را با دادن هدیه به مادر خود و شبکه های تلویزیونی این روز را با ساز و آواز و برنامه های ویژه جشن می گیرند.

پرتغال

اولین یکشنبهٔ ماه مه روز مادر یا «Dia da Mãe» در پرتغال و یک روز تعطیلی غیر رسمی است که گاهی با روز کارگر هم زمان می گردد.

روز مادر در زلاند نو

دومین یکشنبهٔ ماه مه در زلاند نو، روز مادر است اما روز تعطیلی عمومی نیست.

کشورهای عرب

روز ۲۱ مارس روز مادر در بیشتر کشورهای عربی است. داستان انتخاب این روز به عنوان روز مادر اینگونه بود که مصطفی امین روزنامه نگار در سال ۱۹۴۳ داستان مادر بیوه ای را که تمام زندگی اش را صرف بزرگ کردن پسرش و پزشک نمودن او کرد را شنید و این امر سبب شد تا او روزی با نام روز مادر را به همه معرفی کند.

جمال عبدالناصر رئیس جمهور فکر او را در ابتدا مسخره نمود اما به تدریج مجبور به پذیرش این روز شد و روز مادر برای اولین بار در ۲۱ مارس ۱۹۵۶ جشن گرفته شد. مردم عرب روز مادر را جشن می گیرند و در این روز سرودهای سنتی برای مادران می خوانند.

ژاپن

روز۶ مارس زادروز ملکه کوگو مادر امپراتور آکی هیتو در ژاپن به عنوان روز مادر نامگذاری شده است. زمانی که اتحادیهٔ زنان شاهنشاهی در سال ۱۹۳۱ تشکیل شد، روز مادر مورد بحث قرار گرفت.

در ۸ مه اولین جلسهٔ «ستایش مادران» در سال ۱۹۳۷ برگزار شد و حدود سال ۱۹۴۹، جامعهٔ ژاپن تصمیم به جشن گرفتن روز مادر در دومین یکشنبهٔ ماه مه گرفت. مردم ژاپن در روز مادر انواع گل مانند میخک و رز را به عنوان هدیه به مادرانشان می دهند.

کانادا

دومین یکشنبهٔ ماه مه در کانادا به عنوان روز مادر جشن گرفته می شود اما این روز تعطیل رسمی نیست. در این روز افراد جشن برگزار نموده و به مادرشان یا مادربزرگشان هدیه می دهند.

فرانسه

در بین سال های ۱۸۹۶ تا ۱۹۰۴ در فرانسه به دلیل هشدارهای کم بودن میزان زاد ولد تصمیم گرفته شد تا از مادران خانواده های بزرگ قدردانی شود. در سال ۱۹۲۰ دولت فرانسه با دادن نشان های افتخار به مادران خانواده های بزرگ، این روز را به عنوان روز مادران خانواده های بزرگ، رسمی کرد.

در آخرین یکشنبهٔ ماه مه در روز جشن مادران به طور رسمی از مادران فرانسوی قدردانی شد و مبلغی به آن ها پرداخت شد.اگر روز عید پنجاهه با این روز هم زمان می شد جشن مادران به اولین یکشنبهٔ ماه ژوئن منتقل می شد.

نیکاراگوئه

از سال های اول دههٔ ۱۹۴۰ در نیکاراگوئه، روز مادر در ۳۰ مه روزی که از سوی آناستازیو سوموزا گارسیا رئیس جمهور وقت انتخاب شده، جشن گرفته می شود؛ این روز روز تولد مادر شوهر آناستازیو سوموزا گارسیا، خانم «کازیمیرا ساکازا» بود.

اگر چه روز مادر در هر کشوری در تاریخی متفاوت برگزار می شود اما آنچه اهمیت دارد قدردانی و تشکر از مقام مادر است و این مراسم بهانه ای است تا توجه بیشتری به مادران و قدر دانی از آنها داشته باشیم.