بروساژ و بلیچینگ دندان عارضه ای ندارند

علیرضا دندان های زردی هم دارد. او بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت می کند، سیگار نمی کشد و روش های مختلفی را هم برای سفید کردن دندان ها امتحان کرده، ولی همچنان رنگ دندان ها به آن رنگی که مدنظرش است، درنمی آیند. او از ما خواسته در مورد تفاوت آمالگام و کامپوزیت و نحوه سفید کردن دندان ها و علت زردی با متخصصان «سلامت» گفت وگو کنیم.

روش های سنتی و خانگی برای سفید کردن دندان

بعضی از افراد از روش های خانگی مانند استفاده از زغال، جوش شیرین و… برای سفید کردن دندان ها استفاده می کنند. این روش ها از نظر علمی و بهداشتی توصیه نمی شود. همچنین ممکن است باعث سایش دندانی شوند. سایش دندان باعث حساسیت دندان می شود. موادی که برای سفید کردن استفاده می شوند حتما باید از داروخانه ها تهیه شوند و دارای مارک استاندارد باشند و سازمان غذا و دارو آنها را تایید کرده باشد.

تغییر رنگ دندان هم علت خارجی دارد، هم علت داخلی

تغییر رنگ دندان به دو عامل خارجی و داخلی بستگی دارد. عوامل خارجی که موجب زردی دندان می شوند ناشی از رسوب مواد شیمیایی روی سطح دندان است اما عوامل داخلی علل دیگری دارند. ممکن است فرد در دوران جنینی و کودکی با ماده ای به طور مستقیم یا غیرمستقیم تماس داشته باشد.

مثلا مادر باردار داروی تتراسایکلین مصرف کرده باشد یا فرد به مدت طولانی آب حاوی فلوراید زیاد مصرف کرده باشد. بنابراین برای درمان تغییر رنگ دندان حتما باید علت آن پیدا شود.

برطرف کردن زردی دندان

علل خارجی تغییر رنگ دندان

• ۱٫ یکی از علل مهم تغییر رنگ خارجی دندان استعمال سیگار است. افراد سیگاری دندان های زردی دارند. در این مواقع می توان از ماده جویدنی به نام ناس استفاده کرد. این ماده می تواند تا حدود زیادی تغییر رنگ ایجادشده را اصلاح کند و دندان ها سفیدتر به نظر برسند. البته تا وقتی فرد سیگار را ترک نکند، احتمال بروز زردی مجدد دندان بعد از درمان وجود دارد.

• ۲٫ بعضی از بیماران به دلیل بیماری، جراحی و… از دهانشویه کلرهگزیدین استفاده می کنند. دهانشویه تغییرات رنگی زیادی روی دندان ایجاد می کند، حتی گاهی ممکن است دندان سیاه رنگ هم شود. استفاده از دهانشویه نباید به مدت طولانی ادامه یابد. دستور مصرف مجاز روی بطری دهانشویه ۳ بار در روز است ولی بهتر است همه افراد شب ها و بعد از مسواک زدن یک بار از این مایع استفاده کنند. گرچه استفاده از دهانشویه ۳ بار در روز مجاز است ولی تداوم مصرف آن حتما می تواند باعث زردی دندان ها شود. در صورتی که فرد از زردی دندان ناراضی باشد می تواند به دندان پزشک مراجعه کند. در این مواقع می توان با بروساژ و پروفیلاکسی، سطح دندان را تمیز کرد.

• ۳٫ قطره آهنی که برای کودکان تجویز می شود هم ممکن است سطح دندان را سیاه کند. به همین دلیل همیشه به مادران توصیه می شود قطره آهن را طوری داخل دهان کودک بریزند که با دندان های کودک تماس پیدا نکند. دادن آب به کودک و تمیز کردن سطح دندان با پارچه نرم و تمیز می تواند از سیاه شدن دندان ها جلوگیری کند اما در صورتی که دندان های کودک سیاه شود، دندان پزشک می تواند با استفاده از برس های مخصوصی تغییر رنگ ایجادشده را از بین ببرد.

علل داخلی تغییر رنگ دندان

• ۱٫ بیماری های سیستمیک در دوران جنینی یا بعد از تولد می توانند باعث تغییر رنگ دندان شوند.

• ۲٫ گاهی به آب آشامیدنی بعضی از مناطق فلوراید زیادی اضافه می شود. فلوراید زیاد برای دندان کودکان در ۶-۵ سالگی می تواند مضر باشد و ساختار دندان را تغییر دهد و این تغییر باعث زردی بیش از حد دندان شود.

• ۳٫ نوجوانانی که از داروهای گروه تتراسایکلین برای درمان بیماری های پوستی مانند آکنه استفاده می کنند ممکن است رنگ دندان هایشان زرد شود که علت آن رسوب مواد شیمیایی ناشی از دارو است که روی عاج رسوب می‎ کند و کمپلکس کلسیمی تشکیل می دهد و باعث زردی کمرنگ، قهوه ای تیره و سیاه دندان می شود. یکی از سوال هایی که دندان پزشکان برای یافتن علت زردی از بیمار می پرسند این است که آیا قبلا سابقه بیماری پوستی داشته است؟

درمان تغییر رنگ دندان

بدیهی است که علل داخلی تغییر رنگ دندان درمان طولانی تری هم دارد. بهترین راه برای سفید کردن دندان ها در این مواقع بلیچینگ است. این کار حتما باید تحت نظارت دندان پزشک باشد. دندان پزشک ماده ای به نام اکسیژن آزاد را به دندان بیمار می زند. ماده وارد ساختار دندان می شود، مواد آلی موجود در دندان را اکسید می کند و باعث سفید شدن آنها می شود.

گاهی افراد خودشان بلیچینگ دندان را انجام می دهند. اگر این کار حساب شده و دقیق نباشد، احتمال عوارض برگشت ناپذیر وجود دارد.

نکات مراقبتی بعد از انجام بلیچینگ

افرادی که عمل سفید کردن دندان را انجام می دهند باید بهداشت دهان و دندان را کاملا رعایت و هر هفته یکبار نیز درمان را تکرار کنند.

بیمارانی که بلیچینگ دندان انجام می دهند باید در ۴۸ ساعت اول از مصرف نوشابه های گازدار، چای، قهوه، نسکافه، مرکبات و مواد رنگی به طور کامل پرهیز کنند. ۲ هفته قبل از درمان بلیچینگ مصرف سیگار باید کنار گذاشته شود. بعد از انجام بلیچینگ هم استعمال سیگار کاملا باید ترک شود.

بروساژ و بلیچینگ عارضه ندارند

بروساژ یک بار انجام می شود و برای از بین بردن تغییر رنگ های خارجی سطح دندان است ولی بلیچینگ براساس نوع ساختار و تغییر رنگ ممکن است چند بار تکرار شود. این دو روش در صورتی که درست انجام شوند هیچ عارضه ای به دندان وارد نمی کنند.

یک نکته مهم

گاهی برای بیماران داروی سفیدکننده تجویز می شود و بیمار بعد از ۲ هفته به دندان پزشک مراجعه و از بی اثر بودن دارو شکایت می کند. در این موارد اولین احتمالی که وجود دارد تاثیر تتراسایکلین روی دندان در دوران نوجوانی است.

یک نکته درباره لمینیت

اگر درمان های سفیدکننده نتوانند رضایت بیمار را جلب کنند، مرحله بعدی استفاده از پوسته های سرامیکی به نام لمینیت است که دندان پزشک به سطح دندان ها می چسباند. البته این کار باید با تراش دادن دندان های سالم بیمار انجام گیرد که باعث آسیب به دندان می شود، اما این کار بادوام و طولانی است.

وقتی دندان ها زرد می شوند…

عوامل ژنتیکی می تواند از همان دوران کودکی باعث تغییر رنگ دندان شود. اغلب تغییرات رنگ در مینا ناشی از عوامل محیطی است. در دهان هر فرد میکروب های رنگ زایی وجود دارند که می توانند باعث تغییر رنگ دندان به زرد، سیاه و قهوه ای شوند اما مشکل سیستمیک در زرد شدن دندان ها موضوع دیگری است که باعث می شود بافت دندان به طور کلی زرد شود، نه رویه آن. در این مواقع نمی توان با روش های معمول دندان ها را سفید کرد.

مصرف بعضی از داروها در طول دوران بارداری روی مینای دندان تاثیر می گذارد. کودکانی که آب با فلوراید بالا مصرف می کنند، نیز دچار زردی دندان می شوند.

میزان فلوراید باید بین ۲/۱ تا ۶ باشد. وقتی این میزان بالاتر می رود و کودک در طولانی مدت از آن استفاده می کند، تغییر رنگ دائمی دندان ایجاد می کند. به همین دلیل است که توصیه می شود میزان فلوراید آب کاملا تنظیم شده باشد.

در صورت بروز چنین عارضه ای بیمار حتما باید به دندان پزشک مراجعه کند تا فلورایدزدایی انجام شود.

اگر فلوراید تغییر رنگ ایجاد کند، رنگ دندان قابل برگشت نیست. وقتی بافت دندان دچار مشکل شود، یعنی دندان با تغییر رنگ رشد می کند و دیگر نمی توان در آن تغییر ایجاد کرد. این بیماران نیاز به ترمیم های زیبایی دارند ولی تغییر رنگی را که در اثر میکروب‎ها ایجاد می شود می توان با جرم گیری و مراقبت های بهداشتی برطرف کرد.

در مورد پوسیدگی گسترده در نوجوانی باید گفت این عارضه در بعضی از نوجوانان مشاهده می شود که ربطی به ژنتیک ندارد ولی عواملی مانند هورمون ها، تغذیه نادرست و رعایت نکردن بهداشت درست ممکن است در بروز آن نقش داشته باشد.

بهترین راه این است که افراد به دندان های خود توجه کنند و اگر علائم پوسیدگی که شامل سفید شدن غیرعادی مینای دندان و لکه سیاه و… را مشاهده کردند به پزشک مراجعه کنند تا جلوی عمیق تر شدن پوسیدگی و رسیدن آن به عاج و ریشه گرفته شود. البته رعایت بهداشت دهان و دندان مهم ترین اصل برای پیشگیری از خرابی دندان است.

آمالگام تاثیر نامطلوبی بر بدن ندارد

شایعات زیادی در مورد تاثیر منفی آمالگام (ماده سیاه رنگی که برای پرکردن دندان استفاده می شود) بر سلامت انسان وجود دارد. نگرانی به دلیل وجود ماده ای به نام جیوه است اما مطالعات نشان داده جیوه موجود در آمالگام اثر سویی روی بدن فرد ندارد ولی سوال دیگری که مطرح می شود این است که چرا در بعضی از کشورها استفاده از آمالگام ممنوع شده و ما همچنان از این ماده استفاده می کنیم؟

بنابراین استفاده از آمالگام از نظر ایجاد مشکل سلامت ممنوع نیست. از طرفی، کامپوزیت ماده همرنگ دندان است و بسیاری از مردم ترجیح می دهند از نظر زیبایی کامپوزیت را انتخاب کنند تا هنگام خندیدن و صحبت کردن قابل تشخیص نباشد.

از نظر استحکام و کیفیت نیز این دو تفاوتی با هم ندارند ولی مراحل استفاده از کامپوزیت نیاز به دقت بیشتری دارد و ناحیه ای که قرار است دندان پزشک از کامپوزیت استفاده کند باید شرایط مناسب تری داشته باشد.

وقتی دندان با کامپوزیت پر می شود، بیمار باید به نکاتی توجه کند و رعایت بهداشت دهان و دندان اهمیت بیشتری پیدا می کند. میزان موفقیت طولانی مدت به رعایت بهداشت فرد بستگی دارد.

بعضی از افراد از رنگ سیاه نواحی پرشده با آمالگام ناراضی هستند و می خواهند کامپوزیت را جایگزین آمالگام کنند. منعی برای این کار وجود ندارد و دندان پزشک می تواند با تخلیه آمالگام، کامپوزیت را جایگزین کند اما این درمان ضروری نیست، فقط باید دقت کرد که دندان شرایط گفته شده را داشته باشد. بعضی از بیماران دندان پزشک را مجبور می کنند دندان را با کامپوزیت پر کند ولی بهتر است این تصمیم را به دندان پزشک محول کنند تا بهترین درمان را انجام دهد.