آشنایی با انواع مسکن ها و شیوه عملکرد آنها
انواع مسکن های اصلی را بشناسید
سه نوع مسکن اصلی وجود دارد:داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی (NSAIDS)، پاراستامول و مخدرها. هر یک به شیوه متفاوتی عمل می کنند.
بسیاری از افراد برای چند روز یا حداکثر چند هفته به مسکن نیاز دارند اما برخی ممکن است نیاز به مصرف بلند مدت داشته باشند. شما می توانید برخی از مسکن ها را از داروخانه ها بخرید که شامل برخی NSAID ها، پاراستامول و برخی مخدرهای ضعیف (کدئین یا دی هیدروکدئین) می باشد.
اگر مسکنهایی خریداری می کنید که حاوی مخدرهای ضعیف هستند و قرار است بیشتر از سه روز از آنها استفاده کنید در این مورد با پزشک یا داروسازخود مشورت کنید.
مسکن ها چه هستند؟ مسکن ها داروهایی هستند که برای درمان درد استفاده می شوند. مسکن های زیادی موجود هستند و با نامهای تجاری متفاوتی وارد بازار می شوند. می توان آنها را به صورت خوراکی به شکل قرص، شربت یا کپسول یا به صورت مقعدی (از پشت) مصرف کرد مثل شیافها.
برخی از مسکن ها هم به صورت پماد یا کرم موجود هستند. با وجود تعداد زیاد مسکن های موجود، همه آنها از سه نوع اصلی هستند (که هر یک به شیوه متفاوتی کار می کنند). که عبارتند از:
داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی (NSAID ها). مثالهایی از NSAID ها عبارتند از:ایبوپروفن، دیکلوفناک و سلکسیب. آسپرین هم یک NSAID است اما امروزه عمدتا (در دوزهای کم) برای کمک به جلوگیری از لخته شدن خون استفاده میشود.
مسکن ها چه عوارض جانبی ای دارند؟
پاراستامول
مخدرهای ضعیف و قوی (گاهی مواد افیونی نیز نامیده میشود). مثالهایی از مخدرهای ضعیف عبارتند از :کدئین و دی هیدروکدئین. مثالهایی از مخدرهای قوی عبارتند از:دیامورفین، مورفین، اکسیکدون و پتیدین. اغلب کسانی که در بیمارستان هستند به مخدرهای قوی نیاز پیدا می کنند.
ترامادول نیز یک ماده مخدر است اما تا حدی بین مخدر قوی و ضعیف قرار می گیرد. انواع مختلف مسکن ها گاهی در یک قرص با هم ترکیب میشوند مثل پاراستامول به علاوه کدئین (کوکودامول)، پاراستامول به علاوه دی هیدروکودئین(پاراکودول) و آسپرین به علاوه کدئین.
علاوه بر داروهای ذکر شده در بالا، از برخی از داروهای ضد افسردگی و ضد صرع می توان برای درمان دردهای سیستم عصبی استفاده کرد.
در ادامه این صفحه در مورد این نوع داروها صحبتی نشده است. برای اطلاعات بیشتر به صفحه مجزایی با عنوان “دردهای سیستم عصبی” مراجعه نمائید.
مسکن ها چگونه عمل می کنند؟ NSAID ها با جلوگیری از (منع) تاثیر آنزیمها (مواد شیمیایی) که آنزیمهای سایکلوکسی جیناس (COX) نامیده می شوند عمل می کنند. برخی پروستاگلاندین ها در تولید درد و تورم در محل آسیب دیدگی نقش دارند. کاهش در تولید پروستاگلاندین سبب کاهش درد و تورم میشود. عملکرد همه NSAID ها دقیقا مشابه هم نیست و برخی با تفاوت جزئی از بقیه عمل می کنند.
پاراستامول- هنوز دقیقا مشخص نیست که پاراستامول چگونه عمل می کند. اما به نظر می رسد پاراستامول نیز با انسداد مسیر آنزیمهای COX در سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) عمل می کند. از پاراستامول برای درمان درد و پایین آوردن دمای بالای بدن استفاده میشود. اما کمکی به تورم نمی کند.
مخدرها با چسبیدن به گیرنده های خاص (گیرنده های اوﭘﻴﻮئیدی) در سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) ، روده و دیگر قسمتهای بدن عمل می کنند با این کار احساس درد کمتری کرده و عکس العمل شما به درد کاهش می یابد و سطح تحمل درد را در شما افزایش می دهد.
معمولا چه مسکنهایی تجویز میشوند؟ نوع مسکنی که پزشک تجویز می کند به نوع دردی که دارید و دیگر مشکلات سلامتی که ممکن است داشته باشید، شدت درد و عوارض جانبی احتمالی داروها بستگی دارد. پاراستامول معمولا اگر درد خیلی جدی نباشد و تورم نداشته باشید تجویز میشود.
NSAID ها عموما برای کسانی تجویز میشود که هم درد و هم تورم دارند- برای مثال، اگر درد در مفاصل ( آرتورز) یا ماهیچه ها (درد پشت) دارید. چون احتمال داده میشود که کمی تورم وجود داشته باشد و NSAID ها هم برای درمان درد و هم تورم خوب عمل می کنند. NSAID ها عوارض جانبی احتمالی دارند و برای همه مناسب نیستند.
برای مثال، برای کسانی که زخم معده دارند مناسب نیستند. در چنین مواردی پزشک احتمالا یک داروی بی خطرتر (پاراستامول) تجویز می کند حتی اگر به خوبیNSAID ها عمل نکند.
مخدرهای ضعیف معمولا برای درمان دردهای شدیدتر تجویز میشوند و یا در زمانی که پاراستامول یا ایبوپروفن برای شما امتحان شده و جواب نداده است. معمولا از مخدرهای قوی تر برای درمان دردهای شدیدتر استفاده میشود- برای مثال دردهای مربوط به سرطان، درد بعد از عمل جراحی یا اگر آسیب دیدگی جدی داشته باشید.
معمولا از مسکن های موضعی (داروهای ضد تورم موضعی) برای درمان در در مفاصل استفاده میشود. برای اطلاعات بیشتر به صفحه دیگری با عنوان “مسکن های موضعی ضد تورم” مراجعه نمائید.
چگونه باید مسکن ها را مصرف کنم؟ به کسانی که همیشه درد دارند توصیه می شود مرتبا مسکن مصرف کنند. برای مثال، اگر پاراستامول برای شما تجویز شده است، چهار بار در روز آن را مصرف خواهید کرد تا زمانی که درد بهتر شود. در غیر این صورت، فقط در صورت نیاز به مصرف مسکن نیاز دارید.
اگر از NSAID مثل ایبوپروفن یا دیکلوفناک استفاده می کنید باید آن را با غذا یا بعد از غذا مصرف کنید.چون این قرصها در معده سخت هضم شده و گاهی سبب خونریزی در معده میشوند.
طول معمول درمان چقدر است؟ همانند همه داروها از مسکن ها نیز باید در کمترین دوره و دوز ممکنی که می تواند درد را کنترل کند استفاده کرد. این برای اجتناب از عوارض جانبی است. برخی فقط کافی است چند روز (برای مثال برای دندان درد) یا چند هفته (کشیدگی عضله) مسکن مصرف کنند.
با این وجود، برخی از افراد در شرایط دردناکی بوده و لازم است به صورت بلند مدت مسکن مصرف کنند. مثلا افرادی که روماتیسم مفصلی، استئوآرتریت یا درد کمر مزمن دارند.
عوارض جانبی احتمالی آن چیست؟ نمی توان عوارض جانبی احتمالی همه مسکن ها را در این صفحه فهرست کرد. با این وجود، همانند همه دارها برای هر یک از مسکن ها نیز تعدادی عوارض جانبی گزارش شده است. اگر به اطلاعات خاص تر برای مسکنی که مصرف می کنید نیاز دارید باید به بروشور داخل دارو مراجعه نمائید.
مسکن ها چه عوارض جانبی ای دارند؟
مسکنها به ندرت سبب عوارض جانبی جدی میشوند:
NSAID ها- اغلب کسانی که از مسکن های ضد التهاب استفاده می کنند عوارض جانبی نداشته یا عوارض جزئی خواهند داشت. اگر درست استفاده شود مزایای آن بسیار بیشتر از مضرات بالقوه آن است. مخصوصا، بسیاری از افراد دوره کوتاهی از داروهای ضد التهاب برای همه شرایط دردناک استفاده می کنند .
با این وجود، عوارض جانبی و گاهی تاثیرات منفی ممکن است اتفاق بیفتد. که شامل خونریزی معده و روده و مشکلات قلبی عروقی میشود. در صفحه ای که در مورد مسکن های ضد التهاب توضیح داده شده است می توانید اطلاعات بیشتری در این باره بیابید.
پاراستامول- داروی بی خطری ست و اگر بیش از حداکثردوز پیشنهادی مصرف نکنید عوارض جانبی نادر است.
با این وجود، پاراستامول اگر زیاد مصرف شود (اوردوز) می تواند خطرناک باشد. مصرف بیش از اندازه پاراستامول می تواند در اثر اشباه اتفاق بیفتد اما برخی افراد عمدا اوردوز می کنند. مشکل اصلی حاصل از مصرف بیش از اندازه پاراستامول این است که می تواند به کبد آسیب دائمی برساند و ممکن است در نتیجه این آسیب بمیرید.
در صفحه ای که در مورد پاراستامول توضیح داده شده است می توانید اطلاعات بیشتری در این باره می توانید بیابید.
مخدرها- رایج ترین عوارض جانبی آن حالت تهوع و استفراغ (مخصوصا در آغاز درمان)، یبوست و خشکی دهان است. مخدرها همچنین ممکن است ایجاد خواب آلودگی و گیجی نمایند.در برخی ممکن است سطح تحمل نسبت به مسکنهای اپیوئیدی افزایش یابد (یعنی برای گرفتن تاثیر مشابه نیاز به دریافت دوز بالاتر دارید) و سپس به آن وابسته شوند.
این شامل مخدرهایی که در داروخانه ها فروخته میشوند نیز میشود. اگر فکر می کنید به مخدرها وابسته شده اید و نیاز به دوز بالاتر و بالاتر دارید با پزشک یا داروساز خود صحبت نمائید.
برخی از مسکن ها ممکن است با داروهای دیگر در تقابل باشند. این سبب واکنش یا کاهش تاثیرات یکی از دو درمان شود. بنابراین وقتی مسکن برایتان تجویز میشود اگر از داروی دیگری استفاده می کنید باید به پزشک خود اطلاع دهید.
آیا می توانم مسکن بخرم؟ بله- شما می توانید پاراستامول، برخی NSAID ها (ایبوبروفن، دیکلوفناک و ناپروکسن) و برخی مخدرهای ضعیف را خریداری کنید. مخدرهای ضعیف تر مثل کدئین و دی هیدروکدئین فقط در ترکیب با پاراستامول یا ایبوپروفن موجود هستند. فقط می توان قرصهای ترکیبی مخدرهای ضعیف را برای مصرف چند روز تهیه کرد.
اگر نیاز به مصرف این قرصها برای بیش از سه روز نیاز دارید باید با پزشک یا داروساز خود صحبت نمائید. برای مخدرهای ضعیف تر به صورت ترکیبی با پاراستامول، اغلب NSAID ها (مثل ایندومتاسین یا کتوپروفن) و همچنین مخدرهای قوی (مثل مورفین، دیامورفین و بوپرنورفین) به نسخه پزشک نیاز دارید.
چه کسانی نباید از مسکن ها استفاده کنند؟ خیلی نادر است که کسی نتواند نوعی از مسکن را مصرف کند. دلیل اصلی اینکه نتوانید مسکنی را مصرف کنید داشتن عارضه جانبی شدید یا واکنش حساسیت به نوع خاصی مسکن در گذشته می تواند باشد.
حتی اگر این گونه هم باشد پزشک شما معمولا قادر خواهد بود نوعی مسکن دیگر برایتان انتخاب کند که بتوانید آن را مصرف کنید. کودکان زیر ۱۶ سال نمی توانند آسپرین مصرف کنند چون امکان ایجاد سندروم ری (بسیار نادر) در آنها وجود دارد.
