تصورات نادرست درباره قهرهای خانوادگی

 باورهای نادرست درباره قهرهای خانوادگی 

قهر برای هر دوطرف آن ،دردناک و نامطلوب است اما با این حال بازهم اتفاق می افتد این به خاطر آن است که قهر یک رفتار ابتدایی نیست بلکه”عکس العملی” و “واکنشی” است . در این مطلب می خواهیم درباره قهرهای خانوادگی مفصلا صحبت کنیم پس با ما همراه شوید.

قهر های خانوادگی، نه کم شمارند و نه بی دلیل

تصویر کلاسیک تعطیلات به این صورت است:پدر و مادر، خواهرها و برادرها و بچه هایشان در خانۀ پدری جمع می شوند تا جشن بگیرند و از زندگی یکدیگر باخبر شوند. اما واقعیت همیشه هم اینطور نیست. برخی بزرگسالان پس از سال ها نارضایتی تصمیم می گیرند دیگر با پدر و مادرشان صحبت نکنند، یا در دورهمی های خانوادگی حاضر نشوند. والدین هم ممکن است چنان از یکی از فرزندان ناراضی باشند که دیگر به حضور او در خانه علاقه ای نشان ندهند .

در پنج سال گذشته، تصویری روشن تر از قهرهای خانوادگی به دست آمده است، چرا که پژوهشگران بیشتری به این نوع شکاف های خانوادگی توجه کرده اند. یافته های آن ها این باور عمیق را که روابط خانوادگی ناگسستنی است به چالش کشیده و نشان می دهد که قهرهای خانوادگی چندان هم نامرسوم نیست .

به طور کلی، قهر خانوادگی به شرایطی گفته می شود که یک یا چند خویشاوند به خاطر یک رابطۀ منفی مستمر، با میلِ خود تصمیم می گیرند قطع رابطه کنند. (خویشاوندانی که به خاطر شرایط بیرونی، نظیر تقسیم نیروهای نظامی یا حبس، مدت ها حالی از هم نمی پرسند در این تعریف نمی گنجند) .

کریستینا شارپ، استادیار ارتباطات در دانشگاه ایالتی یوتا در لوگان می گوید:«وقتی به طور فعال سعی کنید از کسی فاصله بگیرید و این فاصله را حفظ کنید، این کار قهر محسوب می شود ».

ماه گذشته، لوسی بلیک، مدرس دانشگاه اج هیل در انگلستان، مروری نظام مند از ۵۱ مقاله با موضوع قهرهای خانوادگی را در ژورنال فَمیلی تئوری اند ریویو ۱ منتشر کرد. دکتر بلیک می نویسد که این مجموعه ادبیات فرصتی در اختیار پژوهشگران خانواده قرار می دهد تا «روابط خانوادگی را آن طور که هستند درک کنند، نه آن طور که می توانند یا باید باشند ».

معمولاً تصورات نادرستی دربارۀ قهرهای خانوادگی وجود دارد، اما امروزه که افرادِ بیشتر و بیشتری تجربیاتشان را به طور عمومی به اشتراک می گذارند، برخی باورهای غلط در حال زدوده شدن هستند. بسیار ساده لوحانه است اگر فرض کنیم همۀ روابط میان والدین و فرزندان شان در تمام طول عمر ادامه دارد، درست مثل این که تصور کنیم هیچ زوجی از هم جدا نخواهند شد .

قهرهای خانوادگی و تصورات نادرست درباره آن

افسانۀ اول:قهر ناگهانی رخ می دهد

معمولاً قضیه بلند و طولانی است، نه یک اتفاق تکی. رابطۀ مادر یا پدر با فرزندش به مرور زمان خراب می شود، نه یک شبه .

کایلی آگلیاس، مددکار اجتماعی ساکن استرالیا و نویسندۀ کتاب قهرهای خانوادگی ۲ (۲۰۱۶) است. او دریافته که قهرها «طی سال ها و دهه ها رخ می دهند. تمام جراحت ها و خیانت ها، تمام چیزهایی که انباشت می شوند، حس اعتماد یک فرد را از بین می برند ».

دکتر شارپ در پژوهشی که در ماه ژوئن منتشر شد، با ۵۲ فرزند بزرگسال مصاحبه کرد و دریافت که آن ها به مرورِ زمان به شکل های مختلف از والدینشان فاصله گرفته اند .

مثلاً بعضی از آن ها محل زندگیشان را تغییر دادند. برخی دیگر هیچ تلاشی نمی کردند تا انتظارات والدینشان را برآورده کنند. نمونۀ این حالت، زنی ۴۸ ساله بود که پس از ۳۳ سال قطع رابطه با پدرش، حاضر نشد به عیادت او در بیمارستان برود یا در مراسم تدفین او حضور یابد .

برخی دیگر هم تصمیم گرفته بودند گفت وگوهایشان را با یک عضو خانواده به صحبت هایی جزئی محدود کنند، یا میزان ارتباطشان را کاهش دهند. مردی ۲۱ ساله توضیح می داد که پس از رفتن به دانشگاه، از طریق پیامک و تماسِ تلفنی با مادرش در ارتباط بوده، اما با پدرش نه. او می گفت «اونا هنوزم با هم زندگی می کنن، پس حتماً اون مرد متوجه می شه و این آزارش می ده ».

به گفتۀ دکتر شارپ، قهر یک «فرایند طولانی مدت است». او توضیح می دهد «در فرهنگ ما، نبخشیدنِ اعضای خانواده با عذاب وجدان زیادی همراه است». به همین خاطر، «فاصله گرفتن سخت است، اما حفظ فاصله از آن هم سخت تر است ».

شکاف کامل ممکن است طی سال ها شکل بگیرد. سه سال از آخرین باری که نیکلاس ماک ۴۷ ساله با بعضی اعضای خانواده اش ارتباط داشت می گذرد. اما فاصله گرفتن از والدین و خواهر و برادرانش از یک دهه قبل شروع شده بود. آقای ماک که مددکار اجتماعی ساکن اوتاواست می گوید «خودم را از آن ها دور نگه می داشتم». به گفتۀ او، رفتار پدرش همیشه او را عصبی می کرد و غذاخوردن های دورهمی در تعطیلات بیش از همه باعث آزار و تحقیر او می شد. بالاخره آقای ماک تصمیم گرفت که کلاً از حضور در جشن های کریسمس خودداری کند .

پدر آقای ماک که برایش ایمیلی فرستاده بودیم، حاضر به مصاحبه نشد، فقط به آقای ماک ناسزا گفت و اعلام کرد که دیگر او را پسر خود به حساب نمی آورد .

افسانۀ دوم:قهر خانوادگی مسئله ای نادر است

« استند الون»، موسسۀ خیریۀ حامی افراد جداشده از خانواده، در سال ۲۰۱۴ پیمایشی را در سطح ملی انجام داد. بر اساس این پژوهش، هشت درصد از حدوداً ۲۰۰۰ بزرگسال بریتانیایی با یک عضو خانوادۀ خود قطع رابطه کرده بودند که این به عبارتی در کل کشور برابر است با بیش از ۵ میلیون نفر .

همچنین ۱۹ درصد از شرکت کنندگان گزارش دادند که خودشان یا یک خویشاوند دیگرِ آن ها با خانواده شان در ارتباط نیستند .

درباره قهرهای خانوادگی چه تصوراتی وجود دارد

افسانۀ سوم:قهر میان افراد دلیل روشنی دارد

ظاهراً عوامل متعددی دخیل هستند. دکتر آگلیاس در پژوهشی در سال ۲۰۱۵ ، با ۲۵ پدر یا مادرِ استرالیایی مصاحبه کرد که حداقل یک فرزندشان با آن ها قطع ارتباط کرده بود. سه دلیل اصلی برای این شکاف وجود داشت. در برخی موارد، پسر یا دختر میان والدین و کسی یا چیزی دیگر (مثلاً یک شریک زندگی) یکی را انتخاب کرده بود. در برخی دیگر از موارد، والدینْ یک فرزند بزرگسال را به خاطر «خطای آگاهانه» یا تفاوت در ارزش ها تنبیه کرده بودند. اکثر والدین همچنین به عوامل استرس زای جانبی و ادامه دار همچون خشونت خانگی، طلاق و بدشدن وضع جسمانی اشاره کردند .

زنی به دکتر آگلیاس گفته بود که هفت سال است با پسر و عروس خود صحبت نکرده، چون یک بار از عروسش خواسته بود برای یک دورهمی خانوادگی، دسری خاص را بیاورد، اما عروس او عمداً همان دسری را آورده بود که او خودش برای آن روز پخته بود. به گفتۀ دکتر آگلیاس، مادرشوهرْ این کار را نماد «بی احترامی تمام عیار» می دانست، اما او عوامل دیگری را نیز برملا کرده بود که به رابطه شان ضربه زده بود، عواملی نظیر اینکه او احساس می کرد عروسش نوه هایش را از او دور نگه می دارد و نیز اینکه به خوبی مراقب پسرش نیست. دکتر آگلیاس می گوید که این دسر به نماد «بی احترامی انباشته شده ای» تبدیل شده بود که او احساسش می کرد .

افسانۀ چهارم:قهر با یک تصمیم آنی رخ می دهد

در پژوهشی که در ژورنال مددکاری اجتماعی استرالیا منتشر شد، ۲۶ بزرگسال گزارش دادند که به سه دلیل اصلی با والدینشان قهر کرده اند:سوءاستفاده (همه چیز از تحقیر گرفته تا سواستفادۀ جسمی یا جنسی)، خیانت (حفظ یا لودادن راز) و نگرش نادرست به فرزندان (انتقاد بیش از حد، شرمسار کردن فرزندان یا مقصردانستن آن ها برای همه چیز). به گفتۀ دکتر آگلیاس، مدرس دانشگاه نیوکاسل در استرالیا، این سه عامل معمولاً با یکدیگر همپوشانی داشتند .

بیشتر شرکت کنندگان اعلام کردند که قهرشان پیامد دوران کودکی ای بوده که در آن، روابط ضعیفی با والدینشان داشته اند، والدینی که حضور فیزیکی یا احساسی شان کمرنگ بوده است .

مثلاً آقای ماک از این امر آزرده بود که همیشه او را مسئول مراقبت از دو خواهر و برادر کوچکترش می کردند. این امر آنقدر افراطی رخ داده بود که او تصمیم گرفت هیچگاه بچه دار نشود .

پس از سال ها دور شدن از والدین، ضربۀ نهایی مراسم ازدواج او بود .

در سال ۲۰۱۴ ، او و دختری که سال های سال نامزدش بود تصمیم گرفتند بنا به مصلحت در تالار شهر با یکدیگر ازدواج کنند:آن ها دریافته بودند که درغیراین صورت، آن زن نمی تواند حقوق بازنشستگی آقای ماک را به ارث ببرد. او خانواده اش را به مراسم دعوت نکرد، چون یک دورهمی خودمانی بود. اما دلیل دیگر هم این بود که یکی از برادران او چندی پیش در مراسمی سنتی ازدواج کرده بود و پدرش در آن مراسم حاضر به سخنرانی نشده بود. او نگران بود که پدرش چنین عمل شرم آوری را تکرار کند. به همین خاطر نمی خواست او را دعوت کند و می گفت که به نظرش، بدون حضور او، کس دیگری هم حضور نمی یابد .

قهرهای خانوادگی و دلایل آن

آقای ماک می گفت:«مدت ها دوراهی دعوت کردن یا دعوت نکردنِ آن ها زجرم می داد، اما در آخر تصمیم گرفتم که نمی توانم آن ها را به اینجا بیاورم ».

خانواده اش از طریق فیس بوک متوجه شدند که او ازدواج کرده. یکی از برادرانش اعلام کرد که از اینکه به او نگفته اند شدیداً ناراحت است. خواهر و پدرش نیز به روشنی گفتند که دیگر با او صحبت نخواهند کرد. این را خود آقای ماک و همسرش گفتند و دو نفر دیگر از خویشاوندان هم حرفشان را تأیید کردند .

اکنون یکی از برادران آقای ماک با او صحبت می کند، که آن هم غالباً از طریق فیس بوک است، اما آن ها حرفی از بقیۀ اعضای خانواده نمی زنند.

امان از قهرهای فامیلی

نیم نگاهی به اطراف خود بیندازید، ارتباطات خانوادگی و دوستانه خود و اطرافیانتان را زیر ذره بین بگذارید، هر روز بیش از دیروز فاصله ها زیاد و زیادتر می شود، کمتر اتفاق می افتد افراد فامیل به بهانه تجدید دیدار کنار هم جمع شوند؛ یک جا جمع شدن افراد فامیل منوط به یک مراسم عروسی و عزا شده است که در این مواقع نیز آن قدر غرق مسائل حاشیه ای می شویم که اصل کار یعنی دیدار یکدیگر فراموش شده و حتی به بروز پاره ای از مشکلات نیز منجر می شود. در این شرایط به خاطر سوءتفاهمات پیش آمده، ارتباط فامیلی قطع شده و کینه های شتری مهمان قلب ها می شود و افراد سال ها از دیدار هم محروم می مانند. این گونه می شود که گاه می بینیم خواهر و برادر، مادر و فرزند، عروس و مادرشوهر، داماد و مادرزن سال ها با هم قهر و از حال هم بی خبرند. حال تصور کنید هر روز و هر ساعت در مجاورت فامیلی قرار می گیرید که با او قهر کرده اید، یا مطلبی را از او می شنوید که باعث مرور احساس خشم و تنفرتان می شود، خاطرات بد او را یادآوری می کنید و حالتان بد می شود. نیروی دافعه ای که تحملش می کنید مدام به شما آسیب می زند و کینه دیرین مانده به دلتان را سنگین تر می کند، کینه هم چون کیسه پرسنگی است که به دوش گرفته اید و اجازه نمی دهد براحتی مسیر آشتی و خوشبختی را طی کنید.

از سوی دیگر، قهرهای فامیلی دور و نزدیک وقتی زیاد تکرار شود، به مرور زمان به قطع ارتباطات منجر می شود و کسی که مسبب اصلی قهرها بوده از نظر دیگران به عنوان فردی زودرنج و آتش بیار معرکه شناخته خواهد شد که قهر کردن عادت همیشگی اش و دو به هم زنی خصلتش است و ممکن است به همین دلیل هیچ کس برای آشتی با او پا پیش نگذارد و عاقبت او تنهایی خواهد بود.