محمد نادری از شمعدونی، دورهمی تا استاد بنان + تصاویر
محمد نادری و بخش جدید دورهمی
نادری اگرچه تحصیلات آکادمیک و خاستگاهش تئاتر است، اما با نقش هوشنگ در سریال «شمعدونی» و نقش های کاپیتان و جانی در برنامه «دورهمی» به عموم مردم معرفی شد.
او اما بر صحنه تئاتر توانایی هایی از خود نشان می دهد که قاب تلویزیون به دلایلی از جمله نبود متون جذاب قادر به استفاده از آن ها نیست. نادری تا ۱۲ آذر با نمایش «طپانچه خانم» به نویسندگی محمدامیر یاراحمدی و کارگردانی شهاب الدین حسین پور در نقش هوشنگ روی صحنه سالن چهارسوی مجموعه تئاتر شهر خواهد بود.
آن چه در ادامه می خوانید گفت و گویی است با او که از هوشنگِ «طپانچه خانم» تا هوشنگِ «شمعدونی» و از کاپیتان و جانیِ «دورهمی» تا غلامحسین بنانِ «معمای شاه» می گوید.
شما در اجرای نمایش «طپانچه خانم» در سی و چهارمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر حضور نداشتید چه شد که برای اجرای عمومی به گروه پیوستید؟
من آن زمان درگیر ضبط قسمت های نمایشی برنامه «دورهمی» بودم. اواخر شهریور ماه سال جاری بود که شهاب الدین حسین پور پس از ایجاد تغییر و تحولاتی در تیم بازیگرانش با من تماس گرفت و پیشنهاد بازی در نقش هوشنگ را داد. بعد از آن که متن را خواندم با وجود آن که بسیار دوستش داشتم، اما با موافقت کارگردان تغییراتی در نقش ایجاد کردیم و به همین دلیل آن چه اکنون روی صحنه می بینید با اجرای جشنواره متفاوت است.
بخشی از جذابیت «طپانچه خانم» به زبان جذاب آن و ساختار محکم طرح داستانی اش برمی گردد. می خواهم بدانم آن چه محمد نادری را به بازی در این اثر ترغیب کرد چه بود؟
متاسفانه آن چه اکنون شاهدش هستیم این است که در صحبت های متداول روزانه مان، واژه هایمان به شدت محدود شده است. خیلی از کلماتی که دورانی در زبان فارسی کاربرد داشتند اکنون مهجور شده اند و چیزی هم به جایشان نیامده است.
شاید لازم باشد نمایش هایی از این دست بیشتر اجرا شوند تا به ما یادآوری شود چه واژه هایی داشته ایم که بعضا بسیار زیبا بوده اند و می توانستند معناهایی را منتقل کنند که این روزها بار آن را استیکرها به دوش می کشند و واژه هایی که عمدتا فرنگی اند و خواه ناخواه با زبان فارسی ترکیب شده اند.
البته حضور من در نمایش «طپانچه خانم» صرفا به دلیل زبان آن نبود. اکثر کارهایی که زیر شاخه آثار تاریخی به شمار می آیند با شکلی کهنه و کلیشه ای اجرا می شوند که مرا چندان به خود جذب نمی کنند، اما زمانی که با شهاب الدین حسین پور در مورد شیوه اجرا صحبت کردم کارگردانی و طرز تفکرش در مورد نحوه اجرا جذبم کرد.
حسین پور دوری از شیوه رئالیستی و نزدیکی به بازی فرمالیستی را از ما خواست. زمانی که این شیوه اجرا در کنار آن ادبیات و زبان قرار می گیرد نمایش متفاوتی را شکل می دهد که شاید کمتر دیده باشید و این ها چیزهایی بود که مرا به حضور در «طپانچه خانم» مجاب کرد.
اولین اثری که موجب دیده شدن شما در تلویزیون شد نقش هوشنگ در سریال «شمعدونی» به کارگردانی سروش صحت بود. هوشنگِ «طپانچه خانم» و هوشنگ «شمعدونی» از نظر شما تنها در نام مشترک اند یا شباهت دیگری هم دارند؟
هوشنگِ «طپانچه خانم» مردی است که به خاطر مطامع مالی و میل به تصاحب ثروت اخترالسلطنه با او ازدواج کرده است. در حالی که از آن سو با قُمری کلفت تهرانی اخترالسلطنه هم ارتباط دارد و او را تهییج می کند که ماه منیر دختر اخترالسلطنه را مسموم کند.
هوشنگ از نظر من یک دون ژوان است که تلاش می کند زیرکانه به اهداف خود برسد و فاصله بسیار زیادی با هوشنگ مظاهری ساده دل ِ «شمعدونی» دارد که بیش از هر چیز براساس راهنمایی های کودک درونش حرکت می کرد.
خیلی از هنرمندانی که خاستگاهشان تئاتر است پس از شناخته شدن در عرصه تصویر به تئاتر به چشم ریکاوری نگاه می کنند و مابین کارهای تصویرشان برای تجدید قوا به آن برمی گردند. حضور روی صحنه تئاتر برای شما هم این گونه است یا زمانی که پیشنهاد تصویر نداشته باشید به سراغ تئاتر می آیید؟
ایده آل من این است که سالی حداقل یک یا دو کار تئاتر در کنار کار تصویر داشته باشم. اتفاقی که در تئاتر به واسطه تمرین های طولانی مدت برای بازیگر رخ می دهد پدید آمدن امکان کشف توانایی های ناشناخته است. امکانی که در کار تصویر چندان وجود ندارد. از سوی دیگر رودررویی با تماشاگر امکان منحصر به فرد تئاتر نسبت به تصویر است و روی صحنه بازخورد هر آن چه هستید را در لحظه از مخاطب می گیرید اما بسیاری از بازیگران جوان و پیشکسوت این نکته را تایید می کنند که این روزها به واسطه مسائل اقتصادی ناگزیرند کار تصویر را در الویت قرار دهند. حضور در تلویزیون و سینما برای بازیگر شهرت بیشتر و قراداد مالی بهتر به همراه می آورد اما ایده آل من همچنان این است که حتما سالی یک یا دو کار تئاتر داشته باشم.
شما در سریال «شمعدونی» که با آن بسیار هم دیده شدید نقشی بالاتر از سن واقعی خود را ایفا می کردید. مسئله ای که جدا از نشان دادن توانایی هایتان خطر افزایش پیشنهاد نقش هایی در آن سن و سال و نه هم سن خودتان را به همراه دارد. این موضوع مشکلی در انتخاب نقش برای تان ایجاد کرده است؟
در تئاتر تاکنون چنین مشکلی نداشته ام. الان که در «طپانچه خانم» بازی می کنم مشغول تمرین نمایش «حادثه در ویشی» متنی از آرتور میلر به کارگردانی منیژه محامدی هم هستم که از دی ماه در تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه می رود. در آن نمایش نقش سرهنگی آلمانی را بازی می کنم که کاملا با هوشنگِ «طپانچه خانم» متفاوت است. پس این تنوع نقش در تئاتر کاملا دیده می شود.
محمد نادری در سریال شمعدونی
در دنیای تصویر نیز همان طور که اشاره کردید خوشبختانه یا متاسفانه اولین نقشی که با آن شناخته شدم با خودم تفاوت سنی داشت و بعد از آن برایم بسیار پیش آمد که کسانی مرا حضوری می دیدند و باورشان نمی شد بازیگر آن نقش باشم. از این که در نقش هایی بالاتر از سن خودم بازی کنم استقبال می کنم، اما در دنیای تصویر شرایطی وجود دارد که شاید برای شروع بهتر باشد نقشی هم سن و سال خودتان را بازی کنید و بعد از آن شخصیت های متفاوت را امتحان کنید چون زمانی که بازیگری با نقشی دیده می شود متاسفانه سایر پیشنهادها به آن نقش نزدیک می شوند.
من از بازی کردن در نقش افراد مسن تر از خودم هم استقبال می کنم، اما دوست دارم نقش های هم سن یا حتی جوان تر از خودم را هم بازی کنم.
در سری جدید آیتم های نمایشی برنامه «دورهمی» حضور خواهید داشت؟
خیر. در سری جدید حضور نخواهم داشت و این تصمیم را از چند وقت پیش و زمانی که حضور در نمایش «حادثه در ویشی» را پذیرفتم گرفتم. حضور در این نمایش به این منزله بود که دیگر نتوانم در «دورهمی» باشم چون اجرای آیتم های نمایشی «دورهمی» به این صورت بود که باید ریِل تایم اجرا می کردیم و نمی شد کات بدهند یا سکانس ها را این طرف و آن طرف کنند. شیوه کار این گونه بود که باید از ساعت هفت غروب جلوی دوربین و تماشاگران حاضر در استودیو شروع به اجرا می کردیم و بدون قطع تا هشت و نیم یا نه شب ادامه می دادیم. این اتفاق سه روز در هفته رخ می داد و به واسطه آن نمی توانستم پیشنهادهای تئاتر را بپذیرم، اما چون تصمیم گرفته بودم در سری جدید نباشم پیشنهاد بازی در «حادثه در ویشی» را قبول کردم.
محمد نادری در برنامه دورهمی
چه شد که به این تصمیم رسیدید؟
این تصمیم به چند دلیل گرفته شد. لازم است بگویم که به شدت از پدید آمدن امکان کار با مهران مدیری خرسندم و این همکاری جزو افتخارات کارنامه هنری ام است، اما دوست نداشتم به تکرار بیفتم. جنس کار به گونه ای بود که شاید در طولانی مدت تماشاگر را خسته کند از این منظر که باز بخواهد منِ محمد نادری را ببیند. این تصمیمی بود که در حیطه بازیگری گرفتم و ترجیح دادم تکرار نشوم و این فرصت را داشته باشم که بتوانم در نقش های دیگر اعم از تئاتر یا تصویر بازی کنم. اتفاقی که رخ می دهد این است که وقتی شما با یک نقش دیده می شوید باور کردنتان در نقش های دیگر برای مخاطب دشوار می شود. بنابراین این تصمیم را گرفتم.
محمد نادری و امیرمهدی ژوله در برنامه دورهمی
البته خبردار هم شده ام که دوستان برای سری جدید «دورهمی» یک خانه تکانی هم انجام داده اند و به جز سروش جمشیدی و سیامک انصاری بقیه بازیگران عوض خواهند شد.
از این که نقش کاپیتان و جانی را بازی کردید پشیمان نیستید؟
خیر به هیچ عنوان. در بدو امر مهراب قاسم خانی از من دعوت به همکاری کرد و من به شدت هر دو نقش را دوست داشتم اگر چه کاپیتان را بیشتر. آن گروه و آن ترکیب بازیگران نیز واقعا مثل خانواده من بودند ولی بازیگر ناچار است در نقطه ای رنج کار نکردن با مهران مدیری را به جان بخرد تا بتواند برنامه ای را که برای آینده کاری اش دارد اجرا کند.
مدتی با «دورهمی» مهمان مردم بودم و امیدوارم با توجه به آسیب هایی که این جنس از کار را تهدید می کند از جمله نبود فرصت تمرین، دیر رسیدن متن و نبود فرصت برای پخته کردن متن ها مردم حاصل آن را دوست داشته باشند هر چند که رفتن مهراب قاسم خانی هم به عنوان نویسنده ای توانا برای ما اذیت کننده بود، اما مخاطبان کمی و کاستی ها را بر ما می بخشایند.
الان که به سریال «معمای شاه» نگاه می کنید احساس تان از بازی در نقش غلامحسین بنان چیست؟
من چندان فرصت دنبال کردن این سریال را نداشتم، اما نکته این است که پذیرش حال و هوا و قصه آن دسته از آثار تاریخی که به زمان معاصر نزدیک هستند کمی برای تماشاگر دشوار است زیرا طیف های مختلف سیاسی از زوایای دید خود روایت های خود را دارند و همین نکته ساخت این گونه آثار را دشوار می کند.
محمد نادری در نقش استاد بنان سریال معمای شاه
به «معمای شاه» از دو منظر می توان نگاه کرد یکی منظر سیاسی و دیگری منظر هنر، اما من علاقه ای به صحبت در مورد هیچ کدام از این موارد ندارم و ترجیح می دهم از نقش خودم بگویم. دلیل اصلی من برای پذیرش این نقش افتخار قرار گرفتن در یک قاب در کنار اساتیدی هم چون جعفر والی بود و احساس کردم شاید این فرصت دیگر برایم پیش نیاید. طبیعتا مردم هم مختارند این سریال را دوست داشته باشند یا دوست نداشته باشند.
