افرادی که زیرنویس فیلم ها را مینویسند
زیرنویس فیلم ها را چه کسانی مینویسند؟
همه ما فیلم های خارجی را با زیرنویس می بینیم و این را امری بدیهی می دانیم؛ اما تابه حال فکر کرده اید چه کسانی این عبارات را زیر فیلم ها می نویسند تا ما بتوانیم فیلم های روز دنیا را ببینیم؟!
زیرنویس فارسی فیلم های خارجی
«-فیلم جدید چی داری؟ -زیرنویس خوب داره؟ -آره!»، «-قسمت جدید سریال اومده؟ -زیرنویس هماهنگ هم داره، چه سریع ترجمه کردن!» اگر اهل فیلم و سریال خارجی باشید، حتما این جمله ها را شنیده اید. بزرگترین معضلی که اهل فیلم ها با آن روبرو هستند، زیرنویس خوب و دقیق و البته هماهنگ شده است و با اینکه با استفاده از نرم افزارها به راحتی می توان زمان بندی زیرنویس های مختلف را هماهنگ کرد، اما وقتی زیرنویس دُرُست باشد، لذت دیگری دارد. با وجود مهم بودن ارزش زیرنویس و ترجمه شاید کمتر به نویسنده آن ها فکر کنیم یا با فکری گذرا از آن ها عبور کنیم و بعد از اینکه فیلم شروع می شود، دیگر نامی که در ابتدای فایل دیده ایم برای مان اهمیت چندانی نداشته باشد. البته ممکن است اگر این زیرنویس خوب نباشد، صدای مان در بیاید که این چه وضع زیرنویس است!
مترجم هایی که زیرنویس فیلم ها را حاضر می کنند، بدون شک از نادیده ترین افراد در صنعت و بازار پرسود دانلود فیلم و سریال هستند. آن ها ساعت های طولانی برای ترجمه وقت می گذارند و با سرعت و دقت سعی می کنند اولین فایل را برسانند و در عین حال دقیق و صحیح هم باشد، اما در نهایت به جز آمار دانلود و چند کامنت که پای فایل های زیرنویس شان در سایت ها گذاشته می شود، چیز دیگری بدست نمی آورند.
ایده اینکه سراغشان برویم از همین جا شروع شد که آن ها را افرادی با اطلاعات و سواد بالا دانستیم که کارشان دیده نمی شود و البته سودی هم از این کار نمی برند. اما پیدا کردن شان کار سختی بود! با اینکه بسیاری شان آدرس ایمیل را ضمیمه زیرنویس می کنند، اما به نظر می رسد این روزها چک کردن ایمیل مانند قدیم چندان رونق نداشته باشد و ایمیل های زیاد ما به این اسم ها بعد از بیشتر از سه هفته جواب داد؛ با یک نفرشان که ارتباط گرفتیم، بقیه را هم پیدا کردیم. حرف مشترک همه شان این بود که از روی علاقه این کار را انجام می دهند و درآمد چندانی ندارند که بخواهند روی ترجمه زیرنویس به عنوان شغل حساب باز کنند. بعضی های شان قدیم تر هستند که اول سراغ آن ها رفتیم.
عماد/ ۲۳ ساله، لیسانس مدیریت بیمه، تهران/ خوشحالیم که فیلم ها را با زیرنویس ما می بینید
مترجم فیلم های خارجی
عماد ترجمه را از ۱۴ سالگی شروع کرده، با اعتماد به نفس حرف می زند و اطلاعات زیادی هم از این کار دارد. این طور تعریف می کند «از ۸-۷ سالگی کلاس زبان را به شکل مستمر می رفتم و وقتی ۱۴ ساله شدم باید آزمون تافل شرکت می کردم که چون محدودیت زمانی داشت، تصمیم گرفتم ادامه ندهم؛ اما برای اینکه زبان یادم نرود، تصمیم گرفتم زیرنویس فیلم ها را ترجمه کنم و بعد آن ها را در سایت های زیر نویس آپلود می کردم، در این زمان اتفاق جالب این بود که زیرنویسی که گذاشته بودم، مورد توجه قرار گرفت و بارها دانلود شده بود. در آن زمان چون مدرسه ای بودم و اوقات فراغت زیادی هم داشتم، فرصت اینکه روی ترجمه فیلم ها کار کنم را داشتم و همه را روی سایت های زیرنویس قرار می دادم. کمی بیشتر از یک سال بعد با چند نفر از دوستانم سایتی را اه اندازی کردیم که در آن فیلم و زیرنویس ها را برای دانلود قرار می دادیم و تقریبا جز اولین ها بودیم و سایتمان جزو پرمخاطبین ها قرار گرفته بود و با ۸۰-۷۰ هزار نفر مخاطب در روز حجم بالایی از سایت ما دانلود می کردند. اما بعد از مدتی ماجرای فیلترها اتفاق افتاد که ما هم به دنبال قانونی کردن سایت بودیم، چندباری رفع فیلتر شدیم اما ماجراها به قدری زیاد شده بود که خسته شدیم و سایت را به چند نفر از بچه هایی که بعد از ما آمده بودند، سپردیم.»
بعد از این ماجرا عماد چندسالی از دنیای ترجمه دور می شود که در همان زمان سایت های مختلفی برای دانلود راه می افتند و به گفته عماد حتی درآمدهای میلیونی داشتند. «امروزه سایت های زیادی هستند که فیلم و سریال ها را با زیرنویس هایی ارائه می دهند و کسب درآمد هم می کنند. مهم ترین ابزار تبلیغاتی این سایت های دانلود همین زیرنویس ها هستند که علاوه بر اینکه ۶۰-۵۰ هزار نفر آن را دانلود می کنند، از راه های مختلف مانند رایت روی دی وی دی ها حتی در شهرستان ها هم دیده می شوند. با این حال دستمزدی که به بچه های مترجم می دهند اصلا در شان کاری نیست که انجام می دهند، چون این سایت ها به واسطه فروش اکانت های شان درآمد زیادی دارند.»
آن ها سعی می کنند دوباره سایت خودشان را راه اندازی کنند، اما بازار به قدری اشباع شده که نمی توانند و بچه هایی که با آن ها کار می کردند به تیم های دیگر ترجمه می پیوندند، خودش این طور تعریف می کند «با اینکه هنوز تیم های ترجمه ای کار می کنند، اما با توجه به بازار دوبله و جمع شدن سایت های غیرمجاز، کم کم این حوزه کمرنگ می شود و شاید منطقی ترین کاری که مترجم ها می توانند انجام دهند، کار در استودیوهای دوبله باشد.»
عماد می گوید ترجمه زیرنویس کاری است که هیچ درآمدی ندارد و عشق و علاقه آن ها را در کار نگه می دارد. «وقتی آمار دانلودها بالا می رفت و مخاطبان کامنت می گذاشتند و از زیرنویس ها تشکر می کردند، حال ما هم خوب می شد و همین موضوع انرژی ما برای ادامه کار بود. برای مثال همان سال های اولی که این کار را شروع کرده بودم، نیمه شب بیدار بودم که نسخه بی کیفیت و اولیه «بنجامین باتن» روی سایت ها آمد، ساعت ۳ صبح بود و من مشغول ترجمه آن شدم که تا ساعت ۱۰ شب طول کشید و بعد آن را آپلود کردم. این تنها زیرنویس برای آن فیلم بود که دیگر کسی هم ترجمه نکرد و هنوز هم زیرنویسی است که من ترجمه کرده ام! این اتفاقات حال آدم را خوب می کند. یک بار هم فیلمی آمد که زیرنویس کره ای داشت و مجبور شدم ترجمه شنیداری کنم و با توجه به اینکه دوهزار خط داشت، کار سختی بود، اما بازخوردهای خوبی که از مردم می گرفتیم، حال ما را خوب می کرد. حالا که دیگر خیلی کار نمی کنیم، اما خوشحالیم که طی سال های ۲۰۰۹ تا ۲۰۰۱۲ اسم ما پای بیشتر زیرنویس فیلم ها و سریال های مختلف خورده است.»
مهرزاد جعفری/ ۲۶ ساله، لیسانس اکتشافات معدن، تهران/ صنف زیرنویس را تشکیل دادیم!
زیرنویس فیلم ها را چه کسانی مینویسند
مهرزاد راهش را در دنیای سینما و تئاتر پیدا کرده و حالا علاوه بر ترجمه کتاب و نمایشنامه، روی صحنه هم می رود. اما ماجرای ترجمه زیرنویس هایش از سال پیش دانشگاهی شروع می شود «آن زمان سریال در حال پخش بود و ما خانوادگی مخاطب آن بودیم، فصل ۶ که آمده بود، زیرنویس نداشت و ما هم خیلی منتظرش بودیم، من همه جا دنبال زیرنویس آن بودم تا اینکه یکی از دوستان به من گفت «وقتی زبان خوبی داری چرا خودت ترجمه نمی کنی!» این حرف باعث شد خودم قسمت اول فصل ۶ لاست را ترجمه کنم بعد هم در سایت ها آپلود کردم، از این کار خوشم آمد و با توجه به استقبال دیگران قسمت های بعدی را هم ترجمه کردم. همین سریال من را به دنیای ترجمه و زیرنویس کشاند و تیم ترجمه داشتیم و کار می کردیم. البته درآمدی نبود و حتی خودمان باید پول وسط می گذاشتیم، با این حال علاقه به این کار زیاد بود. همین الان هم بعضی از سریال هایی که چند سالی است خودم ترجمه کردم، را انجام می دهم، اما دیگر خیلی درگیر این کار نیستم.»
شغل ترجمه فیلم های خارجی
مهرزاد بزرگترین دردسری که برای زیرنویس ها وجود دارد را موازی کاری می داند و این طور توضیح می دهد:«اوایل که کارمان را شروع کرده بودیم با دیگر بچه ها صنف تشکیل داده بودیم و برای خودمان پیمان هایی را قرار دادیم، یکی از آن ها این بود که موازی کاری انجام ندهیم، وقتی تیمی ترجمه یک سریال را شروع می کند، تیم دیگری هم مشغول نشود، البته همیشه بودند افرادی که این شرایط را بهم می زدند که ما با آن ها برخورد می کردیم. برای مثال ما قانونی داشتیم که قسمت اول فصل اول هیچ سریالی انحصاری نیست، اما وقتی تیمی مشغول شد، دیگر کسی سراغ آن نمی رود یا اینکه هیچکسی از فصل چهار یک سریال ترجمه را شروع نمی کند. من اصلا نمی فهمم وقتی زیرنویس خوبی برای یک اثر وجود دارد، چرا فرد دیگری هم باید دست به کار شود؟ حتی گاهی اتفاق می افتاد که بعضی ها تنها چند خط از زیرنویس یکی دیگر را تغییر می دهند و به نام خودشان منتشر می کنند! ما ترجمه می کنیم که به آدم هایی که می خواهند زبان یاد بیگرند یا فیلم ها را راحت ببینند، کمک کنیم، اما بعضی ها می ایند که معروف شوند یا سایت شان دیده شود و درآمد داشته باشند، اهداف جدیدی جای قبلی ها را گرفته که اصلا خوب نیست.»
آرین دراما/ ۲۲ ساله، دانشجوی فیلم و سینما، آلمان/ مخاطب حق دارد با زیرنویس خوب، فیلم ببیند
زیرنویس فیلم های خارجی
آرین در حال حاضر در رشته فیلم و سینما در آلمان تحصیل می کند، او هم ترجمه را از ۶ سال قبل و کاملا اتفاقی شروع کرده است، «آن زمان سریال می دیدم و یادم است فصل دوم یکی از سریال ها زیرنویس نداشت و من هم اشتیاق زیادی به دیدن ادامه سریال داشتم که تصمیم گرفتم خودم آن را ترجمه کنم و بعد از آن دیگر کار را شروع کرده بودم. اما سه سال اول بدون هیچ درآمد و تنها از روی علاقه و اشتیاق خودم به دنیای سینما و تلویزیون کار می کردم. اما بعد از آن درآمد هم داشتم.»
آرین می گوید دلایل زیادی برای ترجمه کردن دارد. «اوایل بیشتر برای تقویت زبان بود، اما از وقتی به زبان انگلیسی مسلط شدم ترجمه به عنوان تمرین محسوب می شد. از طرف دیگه به کارهای بعضی از کارگردان های بزرگ یا سریال های خاص و قوی تلوزیون علاقه زیادی دارم و دوست داشتم متن آن ها را هم ترجمه کنم و با مخاطبین به اشتراک بگذارم. البته این نکته هم هست که اکثر کسانی که زیرنویس فیلم و سریال ترجمه می کنند، اطلاعات کامل و درستی از زبان انگلیسی و ادبیات فارسی ندارند و خیلی اتفاق می افتد که فیلم های شاخص سینما با اینکه چند زیرنویس فارسی دارند، باز هم هیچکدامشان از کیفیت خوبی برخوردار نبودند، این موضوع باعث مبهوم شدن مفهوم فیلم می شود و مخاطب نمی تواند منظور دقیق آن را متوجه شود که این واقعا اجحاف در حق مخاطب هایی است که بنا به هر دلیلی، مخاطب آن اثر سینمایی یا تلویزیونی هستند.»
مترجمی و زیرنویس فیلم ها
آرین هنوز هم مشغول کار ترجمه است، البته خودش می گوید حجم کارهایش کمتر شده، اما نمی تواند از سریال ها و فیلم هایی که توجهش را جلب می کنند، بگذرد. «سریال «هانیبال» و فلیم شوالیه جام ها را خیلی دوست داشتم، اما سخت ترین کاری که انجام دادم، فیلم سینمایی The Big Short بود، آن را مشترک با حسین غریبی ترجمه کردیم، اما پر از اصطلاحات اقتصادی بود که ترجمه اش هم تقریبا یک هفته زمان بُرد که تحقیق می کردیم تا بتوانیم برای این اصطلاحات صحیح ترین معادل فارسی را پیدا کنیم. به طور کلی ترجمه فیلم هایی که در آن ها از کلماتی که معادلی در زبان فارسی ندارند، استفاده شده کار سختی است، چون مترجم باید کلمه ای را استفاده کند که مخاطب با اینکه اولین بارش است آن را می شنود، اما متوجه شود.»
رضا/ ۲۳ ساله، لیسانس عمران، ماکو/ دستمزد ۵۰ هزار تومانی برای فیلم ۹۰۰ خطی!
زیرنویس فیلم و سریال های خارجی
رضا هم درآمد این کار را خیلی کم می داند و می گوید:«درآمد این کار به طور کلی زیاد نیست و بستگی به سفارش دهنده دارد، اما اگر خطی حساب کنیم و در نظر بگیریم هر فیلم در حدود ۹۰۰ خط داشته باشد، ۶۰-۵۰ هزار تومان می دهند و اگر دقیقه ای حساب کنند، برای هر دقیقه ۱۳-۱۲ هزار تومان. البته وقتی عضو تیم ترجمه ای باشیم از همان سایت هم حقوق می گیریم. اما بیشتر ما از روی علاقه در این کار هستیم و همه زندگی مان را فیلم و سریال و زیرنویس تشکیل می دهد.»
ایلیا/ ۲۸ ساله، فوق لیسانس عمران، کرمانشاه/ تعداد دانلودها مهم ترین انگیزه برای ما مترجم هاست
زیرنویس فارسی فیلم های خارجی
ایلیا در ادامه حرف هایش می گوید که برای مترجم ها تعداد دانلودها خیلی مهم است و از همین راه هم با هم مقایسه می شوند و با اینکه هیچ عایدی ندارد، اما همه شان این کار را دوست دارند و حتی کسانی بوده اند که برای مدتی کار را ترک کرده اند اما دوباره برگشته اند.
کیانوش/۲۳ ساله، لیسانس عمران، مشهد/ «پَ نَ پَ» را زیرنویس کردم!
زیرنویس فیلم های خارجی
کیانوش هم ۲۳ سال دارد و درسش را در رشته مهندسی عمران تمام کرده، ساکن مشهد است و در مغازه پدرش هم کار می کند، او هم از روی علاقه دست به ترجمه فیلم و سریال زده و بالاخره چنر نفری او را می شناسند! «اهل فیلم دیدن بودم و خودم هم دانلود می کردم، در یکی از سایت ها فرخوانی برای مترجم می خواستند که شرکت کردم و قبول شدم و بعد از آن فیلم و سریال ترجمه می کردم. اولین کاری که انجام دادم هم فیلم «تلما و لوئیس» بود که خیلی هم از من وقت گرفت و دو هفته ای درگیرش بودم.»
کیانوش درباره تیکه های طنز و ایرانی که گاهی در زیرنویس ها وجود دارد نیز می گوید «بعضی فیلم ها کمدی هستند و حرف های طنز زیادی دارند، ما هم در ترجمه برای اینکه بار طنز آن ها را نشان دهیم، از تیکه های طنز ایرانی استفاده می کنیم! البته استفاده از عباراتی مثل «پَ نَ پَ» یا «پلیس فتا حواسش به همه چیز هست» در یک بازه زمانی که در جامعه معروف می شوند، اتفاق می افتند و بعد از آن دیگر کاربرد ندارند.»
کیانوش در پایان می گوید که مدتی است دیگر کار ترجمه انجام نمی دهد، چون هم وقت گیر است، هم عایدی ندارد، اما در زمان تحصیل و دوران دانشجویی این کار خیلی خوبی بوده و به همه زیرنویس هایش اهمیت می داده و تلاش می کرده بهترین کیفیت را تحویل دهد.
