مهریه ام رو ببخشم ثواب میکنم یا خودمو کباب ؟

سوالی مهم و پر بحث ؛ مهریه ام را ببخشم یا نه ؟

هرگاه خانمی با استفاده از سند عادی یا رسمی، بخشی از مهریه خود یا تمام آن را به همسرش ببخشد، به این عمل بذل یا بخشش مهریه می گویند. برخی از افراد اعتقاد دارند که بخشش مهریه تنها به زمان مشاجره و طلاق همسران مربوط است. اما با مرور قوانین اسلامی به این نتیجه می توان رسید که بخشش مهریه یکی از راهکارهای افزایش دوستی و محبت میان زوج ها می باشد و اگر مطابق با قوانین مربوطه اجرا شود خیر دنیا و برکت اخروی را در پی خواهد داشت. بخشیدن مهریه قبل از ثبت عقد، امکان ندارد. به همین دلیل اگر نوشتن بخشش مهریه و امضاء آن قبل از جاری شدن و ثبت خطبه عقد، فاقد اعتبار است .برای بخشیدن مهریه نیازی به مراجعه دادگاه نیست. می توان بعد از عقد، روی یک کاغذ، بنویسید که مهریه خود را بخشیده اید و آن را امضاء و مهر کنید. این برگه خود مدرک محسوب می شود اما مردان برای ثبت رسمی و قانونی آن ، بهتر است به دفترخانه اسناد رسمی مراجعه کنند. این برگه همان اقرارنامه ثبتی می باشد و پس از ثبت آن توسط دفتر ثبت ازدواج، در سند ازدواج نیز نوشته می شود. 

اگر عروس خانم واقعا قصد بخشش مهریه خود را دارد باید همراه همسرش به دفتر اسناد رسمی مراجعه کرده و کار خود را به طور قانونی انجام دهد. محضردار اعتراف به بخشش عروس خانم را در قالب «اقرارنامه ثبتی» تنظیم می کند؛ سپس نامه ای از این دفتر به همان دفتری که ازدواج آنها را ثبت کرده است فرستاده می شود تا در آن جا، مفاد نامه در «صفحه ملاحظات» عقدنامه ثبت شود. در این بخش از نمناک ابعاد منفی و مثبت بخشش مهریه را بررسی می کنیم.

بخشیدن مهریه بدون اجازه پدر هرگز!

هرگز قبل از اینکه با پدر خود مشورت کنید، اقدام به بخشش مهریه خود نکنید. به همین دلیل نیز دفاتر اسناد رسمی، پس از اجازه پدر، به عروس خانم مجوز بخشیدن مهریه را می دهند. همانطور که می دانید براساس ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی پس از خواندن خطبه عقد ، شما اختیار مهریه خود را دارید و می توانید هرگونه دخل و تصرفی در آن انجام دهید. اما در این مورد خاص ، اجازه پدر لازم است، اگر چه این امر جنبه شرعی و قانونی ندارد، اما دفاتر اسناد رسمی، برای جلوگیری از بخشش مهریه از روی اجبار یا احساسات آنی، شرط اذن پدر را برای بخشش مهریه قرار داده اند ، تا از مشکلاتی آینده جلوگیری نمایند. 

بخشش مهریه های سنگین 

با تمام مشکلات اقتصادی در جامعه، برخی از خانواده ها مهریه های سنگینی مانند سال تولد، شماره شناسنامه و موارد دیگر را تعیین می کنند، بخشیدن مهریه می تواند موجب آرامش در ذهن مردها و تاثیر آن در زندگی شود . این کار به مردها نشان می دهد که خانم نه تنها بر مشکلات و گرفتاری های او اضافه نمی کند، بلکه همراه و دلسوز او می باشد و اعتماد و محبت مرد را به خود جذب می کند. 

دیدگاه اسلام نسبت به موضوع بخشیدن مهریه 

در کتاب وسائل الشیعه به نقل از امام حسین علیه السلام ذکر شده است:روزی پیامبراکرم (ص) در مجلسی نشسته بودند و درباره آداب معاشرت میان همسران صحبت می کردند. در ضمن صحبت هایشان فرمودند:هر زنی که قبل از عروسی و در زمان عقد مهریه اش را به شوهرش ببخشد، خداوند متعال به ازای هر یک دیناری که او از مهریه اش بخشیده، پاداش آزاد کردن یک بنده اسیر را به حساب نامه اعمالش خواهد نوشت. یکی از افراد آن جمع پرسید:اگر زنی مهریه اش را بعد از عروسی و در زمان زندگی کنار همسرش به او ببخشد، چه پاداشی دارد؟ ایشان پاسخ دادند :این کار باعث افزایش مودت و الفت بین آن ها می شود. 

عروس خانم ها ، تصمیم احساسی نگیرید !

آیا امکان بازپس گیری مهریه بخشیده شده وجود دارد ؟ گاه با بخشیدن مهریه، برای خانم ها دردسر ایجاد می شود. مثلا، عروس خانمی که پس از عقد مهریه خود را بخشیده بنابر هر دیلی قصد ادامه زندگی با همسرش را ندارد و متقاضی طلاق است. در این شرایط چون زن ، متقاضی طلاق است دردسر زیادی برای او پس از بخشش مهریه به وجود می آید، چون زن خواهان طلاق است که در قانونه آن «طلاق خلع» می گویند،بنابراین باید معادل مهریه یا مبلغی کمتر یا بیشتر از آن را به داماد پرداخت کند. در نتیجه خانم برای رهایی از زندگی با همسرش، نه تنها مهریه ای ندارد بلکه باید مبلغی را برای طلاق، به همسرش بپردازد. به همین دلیل باید قبل از بخشش مهریه، در مورد تصمیم خود کاملا فکر کنید. 

در زندگی گاهی اوقات چنان عرصه بر خانم ها تنگ می شود و ادامه زندگی برای آنها غیر ممکن می گردد که می گویند:مهرم حلال و جانم آزاد. اما آیا با بخشیدن مهریه کارهای طلاق با سرعت انجام می شود ؟ این تصور کاملا اشتباه است. معلوم نیست که بعد از بخشیدن مهریه ، مرد حاضر به طلاق و جدایی باشد، یا در زمان عده دوباره رجوع نکند!

برای این مشکل قانون راه حلی را ارائه کرده است . طلاق «خلع» و «مبارات» دقیقا راه حلی کامل، ایمن و بدون خطر برای این موضوع می باشد. در این نوع طلاق، زوجین به توافق می رسند که در عوض بخشش کامل مهریه یا کمتر یا بیشتر از آن از یکدیگر جدا شوند. پس از این طلاق مرد حق رجوع در زمان عده را ندارد و زن با بخشیدن مالی معادل مهریه، کمتر یا بیشتر از آن به شوهر، او را راضی به طلاق می کند. البته این در شرایطی ممکن است که هر دو طرف راضی به ادامه زندگی نباشند. اما اگر تنها زن متقاضی طلاق باشد، باز هم زن باید مهریه خود را ببخشد تا طلاق مبارات جاری شود. 

بخشیدن مهریه در ازای قبول شرط 

برخی از خانم ها برای بخشیدن مهریه خود شرط تعیین می کنند، مثلا به همسر خود می گویند در ازای اجزه ادامه تحصیل یا اشتغال به کار حاضر به بخشیدن مهریه خود هستند . هیچ قانونی برای تعیین شرط در بخشش مهریه وجود ندارد. البته می توان این شروط را به طور جداگانه و خارج از بحث مهریه ثبت کرد. بخشیدن مهریه برای افزایش محبت و صلح و صفا در خانواده صورت می گیرد نه اینکه هرکس به منفعتی برای خود برسد و همسرش را فراموش کند. 

اجبار به بخشش مهریه ممنوع 

اگر مردی با با اجبار، تهدید و زور همسر خود را مجبور به بخشش مهریه اش کند، نه تنها برخلاف قوانین اسلام عمل کرده و مرتکب گناه می شود بلکه نباید دیگر از همسر خود انتظار برخورد با محبت و مهربانی داشته باشد زیرا همسرش را از حق قانونی و طبیعی اش محروم کرده است. 

خداوند متعال در آیه ۱۹ سوره نساء درباره این موضوع می فرماید:« یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا لا یحِلُّ لَکمْ أَنْ تَرِثُوا النِّساءَ کرْهاً وَ لا تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُوا بِبَعْضِ ما آتَیتُمُوهُنَّ ؛ ای کسانی که ایمان آورده اید! بر شما حلال نیست که زنان را با اکراه به ارث برید و بر آنان سخت بگیرید تا بعضی از آنچه را به آنان بخشیده اید خود ببرید». 

در این آیه، به طور کلی مردان از اینکه به هر شیوه ای به زنان خود سخت بگیرند تا آن ها مهریه خود را ببخشند، نهی شده اند. 

البته در این حکم هم تبصره و استثنایی وجود دارد که در سوره نساء ذکر شده است و آن مربوط به زنانی است که مرتکب عمل زشت آشکار شده اند، به طوری که ادامه زندگی مشترک به مخاطره بیفتد یا حتی ادامه دادن به آن زندگی به صلاح هیچ یک از زوجین نباشد. اما به طور کلی مردها اجازه ندارند که در مورد زنان با عفت خود سخت گیری کنند و آنها را برای بخشش مهریه تحت فشار روحی و روانی قرار دهند.

اگر پشیمان از بخشش مهریه خودهستید باید به موارد زیر دقت کنید  

۱٫ اگر زن به همسرش بگوید که او تکلیفی برای پرداخت مهریه ندارد، مرد دیگر وظیفه ای بر عهده نخواهد داشت.

۲٫ تصور کنید زن مهریه خود را به همسرش بخشیده است (هبه کند)، باید این جمله را بگوید که «من مهر خود را به تو بخشیدم». در این شرایط ، وظیفه پرداخت مهریه از مرد ساقط نمی شود، چرا که زن با شرایطی می تواند از هبه کردن بازگردد و مهریه خود را طلب کند .البته باید توجه داشت که زن نباید در قرارداد دیگری ، این حق را از خود سلب کرده باشد. در غیر اینصورت راه بازگشتی وجود ندارد.