سر نخ های سرطان در دهان شماست
سرطان نوعی بیماری است که در آن سلولهای غیرطبیعی در بعضی از بافت ها یا اعضای بدن خارج از کنترل طبیعی شروع به رشد و افزایش تعداد پیدا می کنند. در زمان حیات سلول های طبیعی بدن طی یک روند کنترل شده بازسازی و تکثیر می شوند. این امر باعث رشد طبیعی بـدن و ترمیم بافت های صدمه دیده و زخم ها می شود.
وقتی که سلول ها خارج از چارچوب طبیعی رشد کنند، توده ای از سلول ها را به وجود می آورند که به آن تومور می گویند. بعضی از تومورها فقط در مکان ایجاد خود رشد کرده بزرگ می شوند که به آنها تومورهای خوش خیم می گویند. بعضی از تومورها نه تنها در محل پیدایش خود رشد می کنند، بلکه توانایی تهاجم و تخریب بافت ها و اعضاء اطراف را داشته و می توانند به نقاط دوردست بدن گسترش پیدا کنند. این تومورها را تومورهای بدخیم یا سرطانی می گویند. گسترش به نقاط دوردست بدن هنگامی اتفاق می افتد که سلول های بدخیم از محل اولیه خود کنده شده و از طریق جریان خون یا دستگاه لنفاوی بدن منتقل گشته و در نقاط جدید، تومور جدیدی را ایجاد نمایند. به این تومورهای ایجاد شده جدید، متاستاز می گویند.
سرطان هایی که در نواحی لب، لثه، زبان یا مخاط دهان ایجاد می شوند، در این دسته قرار می گیرند. این سرطان ها معمولاً در افراد بالای ۴۰ سال ایجاد می شوند و احتمال بروز آنها با بالا رفتن سن افزایش می یابد.
اغلب اوقات سرطان، قبل از این که مزاحمتی برای بیمار ایجاد کند با نشانه هایش حضور خود را علنی می سازد. دریافت بموقع سیگنال های ارسالی، تشخیص زود هنگام بیماری را میسر ساخته و امکان درمان موفق سرطان های دهان، حلق و گلو هم، معاینه دهان توسط دندانپزشک فرصت مناسبی برای یافتن این سرنخ هاست. به همین دلیل است که دندانپزشکان می توانند با تشخیص اولیه ضایعات پیش سرطانی به بیمار در درمان موفق بیماری اش، کمک شایسته ای بکنند.
با این حال توجه به حفظ بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک برای چکاپ های شش ماهه یا یکساله و نیز توجه به علائم و ضایعات مشکوک در دهان به این امر بسیار کمک می کند. حال شاید بخواهید بدانید چه ضایعات دهانی باید جدی گرفته شوند؟
معاینات دوره ای دهان و دندان به تشخیص زودهنگام سرطان کمک میکند
یک متخصص بیماری های دهان و فک و صورت می گوید:هر نوع زخم مزمن کنار زبان و کف دهان، بخصوص دریک بیمار مصرف کننده دخانیات باید حتما نمونه برداری شود. البته این نشانه ها قطعا و همیشه خبر از ابتلا به سرطان نمی دهند، ولی زنگ خطر جدی محسوب می شوند.
رابطه ضایعات دهانی با سرطان
به گفته استادیار دانشکده دندانپزشکی آزاد تهران، هر زخم مزمنی در دهان که به درمان های معمول جواب نمی دهد، بخصوص در کناره های زبان، کف دهان و کام، تغییر رنگ، قرمز شدن مخاط، تورم بدون وجود عفونت دندانی و تغییر رنگ های بدون دلیل، نشانه های خطر درگیری های سرطانی محسوب می شوند و باید مورد پیگیری جدی قرار بگیرند.
وی می افزاید:همچنین تورمی که به دلیل عفونت نباشد، تغییر رنگ سیاه، قهوه ای یا آبی تیره و گاهی اشکال در بلع و لقی دندان ها به دلیل تخریب استخوانی نیز می توانند از سایر نشانه های سرطان های دهان باشند.
عواقب تشخیص دیرهنگام سرطان
متاسفانه تشخیص دیرهنگام، شانس درمان موفق سرطان های دهان و حلق را کاهش می دهد.
متخصص بیماری های فک و دهان و دندان در این باره می گوید:وجود پوسیدگی های متعدد، جرم و بهداشت ضعیف، از عواملی هستند که تمرکز و دقت دندانپزشک را پایین می آورند. بیماری که در انجام درمان های دندانپزشکی تعلل کرده و در پی دندان درد یا عفونت شدید به طور اورژانس به کلینیک مراجعه کرده، احتمال این که علائم بیماری های جدی در وی جلب توجه نکند، زیاد است، اما در بیماری که با رعایت بهداشت کامل برای معاینات دوره ای مراجعه می کند، احتمال بیشتری برای تشخیص علائم سرطان وجود دارد.
متخصص بیماری های دهان نیز می افزاید:متاسفانه تشخیص دیرهنگام، شانس درمان موفق را کاهش می دهد و گاهی نیز به برداشتن بخش عمده ای از فک یا گردن یا صورت بیمار منجر می شود. کما این که برخی بیماران مبتلا به سرطان دهان، ماه ها به اشتباه با تشخیص اشتباه آفت یا تبخال درمان می شوند.
سیگار و قلیان؛ دعوت سرطان به دهان!
با اطلاعاتی که دانش امروز بشر در اختیار ما گذاشته است، علاوه بر عوامل عمومی که در ابتلا به سرطان در سایر نواحی بدن دخیل هستند، استعمال دخانیات، مهم ترین عاملی است که باید به آن توجه کرد.
تا چندی پیش سیگار خطر اصلی بود، ولی امروز متاسفانه به دنبال استقبال جامعه از قلیان باید در انتظار شیوع بیشتر سرطان باشیم. البته نقش ویروس ها مانند پاپیلوما، قارچ کاندیدا و عوامل نیز در این امر اثبات شده است. ناگفته نماند در برخی بیماری های مادرزادی نیز ابتلای خانوادگی به سرطان نیز ذکر شده است.
معاینات دوره ای دندان را جدی بگیرید
معاینات دوره ای کامل مخاط و سروگردن توسط دندانپزشکان، پرهیز از مصرف دخانیات، مواد مخدر و الکل و رعایت بهداشت دهان و دندان در پیشگیری از ابتلا به سرطان های دهان و حلق و گلو موثر هستند. البته توجه به هر نوع زخم دهانی و تورم غدد لنفاوی و علائمی مانند کاهش وزن تب پایدار بویژه پس از درمان مبتلایان به سرطان در دیگر اعضای بدن و نیز وجود سابقه ابتلا به سرطان در خانواده از مواردی است که در پیشگیری از سرطان های دهان و دندان باید مورد توجه جدی قرار بگیرد.
مصرف روزانه سبزیجات، سدی در برابر سرطان دهان
براساس مطالعات جدید پژوهشگران، مصرف سبزیجات برگ دار سبز به میزان قابل توجهی خطر سرطان دهان را بویژه در میان زنانی که سیگار می کشند، کاهش می دهد.
براساس تحقیقات مرکز بهداشت دندان انگلستان، حدود یک سوم موارد سرطان دهان به رژیم غذایی ناسالم مرتبط است. این مرکز توصیه می کند برای پیشگیری از ابتلا به سرطان دهان، پیروی از یک رژیم غذایی سالم، متعادل و حاوی مقادیر کافی میوه و سبزیجات ضروری است. شواهدی نیز وجود دارد که نشان می دهد اسیدهای چرب امگا ۳ که در ماهی و تخم مرغ یافت می شوند. همچنین غذاهای غنی از فیبر مانند غلات سبوس دار، دانه ها و مغزها هم خطر سرطان دهان را کاهش می دهند. مطالعات نشان می دهند مصرف حتی یک واحد سبزیجات برگ دار سبز در روز می تواند خطر سرطان دهان را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. یک واحد سبزیجات معادل یک لیوان سبزیجات خام یا نصف لیوان سبزیجات پخته است.
