عوارض استرس مزمن بر بدن و راه درمان آن

استرس مزمن چیست و چه تاثیری بر بدن دارد؟

استرس یک واکنش ذهنی و جسمی طبیعی نسبت به تجربیات زندگی است. هر کسی گهگاه دچار استرس می شود. مسئولیت های کاری، مشکلات خانوادگی، تشخیص یک بیماری، جنگ و یا مرگ یک عزیز می تواند برانگیزاننده ی استرس باشد. در ترافیک مانده اید، قرار ملاقاتی دارید و دیرتان شده و می بینید که دقیقه ها می گذرند. هیپوتالاموس مغزتان، که یک برج کنترل کوچک در مغزتان است تصمیم می گیرد فرمان را صادر کند:هورمون های استرس را ترشح کنید! این هورمون های استرس همان هورمون هایی هستند مه واکنش جنگ یا گریز بدن را برانگیخته می کنند، ضربان قلب را بالا می برند، تنفس تان را تند کرده و عضلات تان را آماده ی حرکت می کنند.

این واکنش برای این طراحی شده که با آماده کردن شما جهت واکنش فوری، از بدن تان در شرایط خطرناک محافظت کند. اما وقتی هورمون استرس، هر روز و هر روز ترشح می شود می تواند سلامتی شما را به خطر بیندازد. استرس یک واکنش ذهنی و جسمی طبیعی نسبت به تجربیات زندگی است. هر کسی گهگاه دچار استرس می شود. مسئولیت های کاری، مشکلات خانوادگی، تشخیص یک بیماری، جنگ و یا مرگ یک عزیز می تواند برانگیزاننده ی استرس باشد.

تاثیرات استرس و اضطراب بر بدن شما

استرس در موقعیت های کوتاه مدت و لحظه ای می تواند به نفع سلامتی تان باشد؛ می تواند به شما کمک کند بر خطرات بالقوه غلبه کنید. بدن شما با ترشح هورمون هایی که ضربان قلب و تنفس را بالا می برند و عضلات شما را آماده ی حرکت می کنند به استرس جواب می دهد. اما اگر واکنش استرسی شما متوقف نشود و این هورمون ها برای مدت طولانی تری در سطح بالا بمانند می توانند به سلامتی آسیب جدی بزنند. استرس مزمن می تواند علائم گوناگونی داشته باشد و بر سلامت عمومی اثر بگذارد.

علائم استرس مزمن شامل:

حساس و بد خلق شدن. اضطراب. افسردگی. سر درد. بیخوابی

سیستم های عصبی مرکزی و غدد درون ریز
سیستم عصبی مرکزی شما (CNS) مسئول واکنش جنگ یا گریزتان است. در مغز شما، هیپوتالاموس فرمانده است؛ به غدد فوق کلیوی تان می گوید هورمون های استرس یعنی کورتیزول و آدرنالین ترشح کنند. این هورمون ها، ضربان قلب را بالا برده و خون زیادی را به سمت نواحی مورد نیاز ارسال می کنند، مثلا به عضلات، قلب و سایر اندام های مهم. وقتی ترس برطرف می شود، هیپوتالاموس باید به تمام سیستم ها اعلام کند تا به وضعیت نرمال برگردند. اگر سیستم عصبی مرکزی نتواند به وضعیت عادی برگردد، یا اگر عامل استرس زا برطرف نشود، این واکنش ادمه پیدا خواهد کرد. استرس مزمن، همچنین فاکتوری برای رفتارهایی، چون پُر خوری یا به اندازه ی کافی نخوردن، اعتیاد به الکل و مواد یا روگردانی از اجتماع است.

سیستم های تنفسی و قلبی و عروقی
هورمون های استرس بر سیستم های قلبی و تنفسی نیز اثر می گذارند. حین واکنش به استرس، شما تندتر نفس می کشید تا خون سرشار از اکسیژن را سریع تر به بدن برسانید. اگر در حال حاضر دچار مشکل تنفسی مانند آسم یا آمفیزم باشید، استرس می تواند نفس کشیدن را برای تان دشوارتر کند. قلب شما تحت استرس، تندتر می زند و هورمون های استرس موجب انقباض رگ های خونی و انتقال اکسیژن بیشتر به سمت عضلات می شوند تا شما قدرت بیشتری برای حرکت کردن داشته باشید. اما این اتفاق باعث افزایش فشار خون نیز می شود. در نتیجه، استرس مزمن و مکرر، باعث می شود قلب شما برای مدت های طولانی به سختی کار کند. وقتی فشار خون تان بالا می رود، ریسک سکته ی مغزی یا حمله ی قلبی هم بیشتر می شود.

سیستم گوارش
کبد تحت استرس، قند خون بیشتری تولید می کند تا انرژی بیشتری برای تان فراهم باشد. اگر دچار استرس مزمن باشید، بدن تان ممکن است نتواند این گلوکز اضافی را تحمل کند. استرس مزمن می تواند ریسک ابتلا به دیابت نوع دوم را افزایش بدهد. ترشح زیاد هورمون ها، تنفس تند و افزایش ضربان قلب همچنین می توانند سیستم گوارشی تان را هم مختل کنند و در معرض سوزش معده یا ریفلاکس اسید معده قرار بگیرید. استرس منجر به زخم معده نمی شود، اما می تواند احتمال ابتلا به آن را بالا برده و موجب شود اگر زخم معده دارید، بدتر شود. استرس می تواند روی نحوه ی حرکت غذا در بدن تان هم اثر بگذارد و منجر به اسهال یا یبوست بشود. شاید هم با تهوع، استفراغ یا معده درد روبرو شوید.

سیستم عضلانی
عضلات شما هنگام استرس منقبض می شوند تا در برابر آسیب از خود محافظت کنند. این عضلات وقتی شما آرام و خونسرد می شوید مجددا رها می شوند، اما اگر مدام تحت استرس باشید، عضلات شما ممکن است فرصت آرام شدن پیدا نکنند.

تاثیرات استرس و اضطراب بر بدن شما

عضلات سفت و منقبض شده باعث سر درد، کمر درد و شانه درد می شوند. به مرور زمان، این شرایط می تواند چرخه ی ناسالمی ایجاد کند و دست از ورزش کردن بکشید و سراغ داروهای مسکن بروید.

سیستم ایمنی
استرس، سیستم ایمنی را تحریک می کند که می تواند در شرایط اورژانسی یک امتیاز محسوب شود. تحریک سیستم ایمنی می تواند به شما کمک کند از عفونت ها دور بمانید و زخم های تان را ترمیم کنید. اما به مرور زمان، هورمون های استرس، سیستم ایمنی تان را تضعیف کرده و واکنش بدن تان به مهاجم های خارجی را ضعیف خواهند کرد. آن هایی که استرس مزمن دارند، بیشتر مستعد بیماری های ویروسی مانند آنفلوآنزا و سرما خوردگی هستند. استرس می تواند طول مدت ریکاوری تان از یک بیماری یا آسیب را طولانی تر کند.

اقدامات پیشگیرانه برای مقابله با استرس

سخن اینجاست که راهکار مقابله با استرس چیست؟ ودرصورت دچار شدن به استرس مزمن چه باید کرد؟

امروزه با شناخت و آگاهی نسبت به عارضه پیش بینی ها و اقدامات پیشگیرانه و درمان های متفاوتی برای مقابله و مبارزه با استرس انجام می شود؛ همچون ورزش، تفریحات سالم، جمع درمانی، مذهب درمانی، روانکاوی، طب سنتی، هیپنوتراپی(درمان به کمک هیپنوتیزم) و غیره.

هر کدام از روش های گفته شده دارای بردی در درمان هستند و به فراخور بیماری و بیمار کارایی متفاوتی خواهند داشت. اما آنچه در این بین ناشناخته مانده و در گیر و دار تبلیغات منفی ونادرست، با وجود قدرت شگرف در درمان بیماری ها مغفول مانده هیپنوتراپی است.کسی که افسرده است و تمایل به انزوا دارد را آیا می توان راغب به تحرک کرد تا روی به ورزش آورد؟ آیا می توان اضطراب را با دارو درمانی به صورت ریشه ای درمان کرد تا درجایی دیگر و به گونه ای دیگر رخ ننماید؟و هزاران آیای دیگر؟

هانس سلیه پدر تحقیقات در زمینه استرس، در انتهای کتاب معروف خود به نام فشار زندگی پرسشی را مطرح می کند. او می گوید که آیا بشر قادر است با مطالعات علمی پدیده استرس، برنامه دقیقی برای تنظیم رفتار خود طرح ریزی کند، در حدی که بتوان، توسط آن از فشارهای زندگی جلو گیری کرد و یا حداقل از شدت آن کاست؟

امروزه هیپنوتراپی با شناخت و درک بهتر و بیشتر در عرصه جهانی به کمک بیماری های روانی و پزشکی شتافته است و می رود تا جایگاه واقعی خود را باز یابد. هیپنوتراپی در واقع کاربرد هیپنوتیزم در محدوده وسیعی از اختلالات پزشکی و روانشناختی است. به راستی انسان امروزه از چند درصد توانایی مغز خود استفاده و بهره می برد؟ برخی آن را ۲درصد برخی ۴ درصد و انیشتین این رقم را ۷ و دیگران دربهترین حالت جایگاهش را۱۰ درصد می دانند. این بدان معناست که در خوشبینانه ترین حالت۹۰درصد از پتانسیل بکر مغز انسان بدون استفاده باقی می ماند. چه مقدار بشر امروزی در پی تلاش و استفاده مطلوب از ذهن وقدرت عظیم آن برآمده است؟ بسیاری از کسانی که به مراکز درمانی پزشکی مراجعه می کنند با این درخواست متخصص مربوطه مواجه می شوند:

تاثیرات استرس و اضطراب بر بدن شما

« سعی کنید آرامش خود را حفظ کرده و باز یابید» اما به راستی چگونه می توان این پدیده حیاتی بشر را که همچون آب برای انسان حیاتی است به روح آدمی برگرداند؟
امروزه از هیپنوتیزم در پزشکی برای زایمان های بدون بیهوشی طبیعی و سزارین، دندانپزشکی، کاهش وزن، ترک اعتیاد، بیمارهای جنسی، سندرم روده تحریک پذیر، درمان انواع مختلف سرطان ها و حتی فعالیت های ورزشی استفاده می شود. هیپنوتیزم در زمینه اختلالات روانی دارای قدرت شگرفی است. در اکثر موارد به جز چند نوع به خصوص، همگی در محدوده درمان به شیوه هیپنوتیزم هستند.

هیپنوتراپی با ایجاد آرامش و افزایش اعتماد به نفس، بیمار را در درمان بیماری های روان تنی یاری می دهد. مطالعات انجام گرفته روی ۲۴۱ بیمار که در نشریه پزشکی لانسنت(Lancent) منتشر شده، نشان داد بیمارانی که قبل از عمل هیپنوز شده اند دردها و عوارض کمتری داشته اند و همچنین سریع تر بهبودی خود را بازیافته اند. هیپنوتیزم با تنظیم فشار خون، ضربان قلب و یا اتساع یا انقباض عروق در قبل و هنگام عمل جراحی می تواند متخصص جراحی و بیمار را یاری کند و در بعضی از بیمارانی که دارای مشکلات قلبی هستند و درصد ریسک بیهوشی در آنها بالاست بسیار ت‍اثیر گذار باشد. بر همین اساس انجمن پزشکی انگلستان در سال ۱۹۵۵ و آمریکا در سال ۱۹۵۸ هیپنوتیزم را به عنوان یک ابزار مناسب و یک روش بسیار با ارزش در درمان بیماری ها به رسمیت شناختند.

در سال ۱۹۷۷ کالج ملی هپینوتیزم در Loughborough انگلستان تاسیس شد وتا کنون به تربیت دانشجویان و دانش پژو هان می پردازد و هم اکنون در بسیاری از شهرهای بزرگ آن کشور شعبه دارد. هیپنوتیزم از سال ۱۹۹۶ با طی مراحل علمی «کلینیکال ترایال» به عنوان یک روش کاملاً کلاسیک علمی در کتاب مرجع روانپزشکی گنجانیده شد و امروزه در بسیاری از مراکز بزرگ روان درمانی و پزشکی دنیا مورد استفاده قرار می گیرد به گونه ای که مؤسسه ملی بهداشت و درمان آمریکا در همان یعنی سال ۱۹۹۶آن را برای کاهش دردهای ناشی از سرطان و سایر بیماری های مزمن مؤثر شناخت. باشد که روزی این دانش به دور از زنگارهای تبلیغاتی نادرست و کاذب در کشور عزیزمان به یاری هزاران بیمار نیازمند بشتابد.