ماجرای قتل و قاتل عطار نیشابوری
جزئیات قتل و قاتل عطار نیشابوری
فرید الدین ابوحامد مشهور به عطار نیشابوری یکی از شاعران بزرگ ایرانی است که زندگی پر فراز و نشیبی را تجربه نمود. در مطالب قبلی بخش فرهنگ و هنر نمناک با زندگینامه عطار نیشابوری آشنا شده اید اما یکی از نکات جالب زندگی این شاعر که شاید درباره آن کمتر شنیده باشید، مرگ عطار نیشابوری است که روایت های مختلفی در این باره وجود دارد و ما در این بخش به چندین مورد از آن که در کتب مختلف و معتبر نقل شده است پرداخته ایم.
حکایت مغولی که عطار را به قتل رساند
داستان های زیادی درباره مرگ عطار نیشابوری وجود دارد، یکی از معروفترین داستان هایی که درباره این اتفاق نقل شده است، را دکتر عبدالحسین زرین کوب در کتاب با کاروان حله آورده است. در این روایت آمده است:
زمانی که مغول ها به ایران حمله نمودند، شیخ فریدالدین عطار در سنین پیری به سر می برد. شیخ در حمله مغول ها به نیشابور به دست مغولی اسیر شد. مغول شیخ را پیش انداخت و همراه برد اما در راه مریدی شیخ را شناخت و از مغول درخواست تا چندین سیم از وی بستاند و شیخ را به وی بخشد. اما شیخ روی به مغول کرد و گفت که بهای من نه این است. مغول پیشنهاد مرید نیشابوری را نپذیرفت و شیخ را همچنان چون اسیر پیش راند.
باز هم در راه آشنایی پیشنهاد چندین زر به مغول را برای آزادی عطار نیشابوری داد اما شیخ باز رو به مغول کرد و گفت که بهای من این نیست. مغول به این دلیل که فکر می کرد قیمت شیخ بیش از اینهاست، پیشنهاد خرید را نپذیرفت و همچنان با شیخ به راه افتاد.
در نیمه راه یکی از مردمان روستا که خر خویش را می راند، با شناختن شیخ از مغول درخواست تا وی را رها کند. مغول از او پرسید به ازای رها کردن شیخ چه خواهی داد و روستایی گفت یک توبره کاه. شیخ این بار روی به مغول کرد و گفت بفروش که بهای من این است. مغول برآشفت شمشیر کشید و شیخ را به قتل رساند.
روایت مرگ عطار در کشکول شیخ بهایی
روایت مرگ عطار نیشابوری را شیخ بهاءالدین در کتاب معروف خود «کشکول» اینگونه روایت می کند:
با رسیدن لشکر تاتار به نیشابور و قتل عام اهالی نیشابور، ضربت شمشیری توسط یکی از مغولان بر دوش شیخ خورد و چون خون از زخمش جاری شد شیخ دانست که مرگش نزدیک است و با خون خود بر دیوار نوشت:
در کوی تو رسم سرفرازی این است مستان تو را کمینه بازی این است
با این همه رتبه هیچ نتوانم گفت شاید که تو را بنده نوازی این است
تاریخ وفات و مقبره عطار نیشابوری
در سال وفات عطار تناقض های زیادی وجود دارد. برخی از تاریخ نویسان سال وفات او را ۶۲۷ هجری .ق، دانسته اند و برخی دیگر سال وفات او را ۶۳۲ و ۶۱۶ عنوان می کنند.
مقبره شیخ عطار در نزدیکی شهر نیشابور و در فاصله دو کیلومتری به سمت غرب از باغ و آرامگاه حکیم عمر خیام نیشابوری در شهر نیشابور قرار گرفته است. قاضی القضاه یحیی بن صاعد، مقبره شیخ فریدالدین محمد عطار نیشابوری را ساخت. بنای اصلی مقبره هشت ضلعی و سنگ مقبره از نوع سنگ سیاه و عمودی است که اشعاری برروی آن حک شده است.
مقبره شیخ عطار در عهد تیموریان خراب شد اما مقبره او به فرمان امیر علیشیر نوایی وزیر سلطان حسین بایقرا مرمت و تعمیر شد. به پاس جایگاه خدمات اندیشه های فلسفی و عرفانی عطار و ابراز ادب و احترام نسبت به شاعر بزرگ سرزمینمان، روز ۲۵ فروردین را روز بزرگداشت عطار نیشابوری نامگذاری کرده اند.
