تفاوت به کما رفتن و مرگ مغزی چیست؟

فاصله کما رفتن تا پایان زندگی چقدر است

کما رفتن به اعتقاد عمده ای از مردم در خواب رفتن عمیق است اما باید بگوییم این فرضیه تا حدودی صحیح می باشد .کما رفتن حالتی است که فرد با دردناک ترین محرک های فیزیکی هم به هوش نیاید و به همان حالت تا مدتی پایدار بماند.در این مقاله درباره کما رفتن ودلایل آن توضیحاتی ارائه می کنیم.

چه عواملی باعث کما رفتن می شود

کما حالتی از ناهشیاری است که طی آن فرد با دردناک ترین محرک های فیزیکی هم به هوش نیاید و به همان حالت تا مدتی پایدار بماند. کما، یک مریضی نیست، بلکه علامتی از یک مریضی یا واکنشی به یک حادثه است که برای بدن فرد اتفاق افتاده است؛ مثل یک ضربه شدید و سخت به سر که باعث ایجاد شوک عصبی و کما می شود .

اکثر کماهایی که به این دلیل ایجاد می شود، بیشتر از ۴ هفته طول نمی کشد. بعضی از کسانی که به کما می روند، پس از این مدت به سمت زندگی نباتی پیش می روند. زندگی نباتی یعنی فرد نفس می کشد، فشار خون نرمال دارد و حتی دستگاه گوارش آن ها درست کار می کند، بدون آنکه بدن بیمار نسبت به این کار ها آگاهی داشته باشد. زندگی نباتی ممکن است سال ها و حتی دهه های متمادی طول بکشد .

مهم ترین علامت مشخصه کما، ناتوانی در هشیار شدن است یعنی خود فرد نمی تواند توسط محرکها هوشیاری اش را به دست آورد. البته علامتهای دیگری هم وجود دارند که از میان آنها می توان به نبود خود آگاهی، فقدان چرخه خواب و بیداری، نداشتن حرکت هدفمند و نداشتن کنترل روی تنفس اشاره کرد .

چه عواملی باعث کما می شوند؟

کما به دلیل آسیب دیدن مغز به وجود می آید. آسیب مغز می تواند به علت فشار زیاد، خونریزی، کمبود اکسیژن یا سموم به وجود بیاید و این آسیب می تواند موقتی یا دایمی و یا برگشت پذیر باشد. در واقع بیش از ۵۰ درصد از افرادی که به کما می روند در اثر ضربه به سر و اختلال در سیستم گردش خون مغز، دچار چنین حالتی می شوند. اما از دیگر مشکلاتی که منجر به کما می شود عبارت است از :

– سموم : برخی مواد به طور طبیعی در بدن وجود دارند که بدن از بالا رفتن میزان آنها جلوگیری می کند و آنها را دفع می کند. در برخی موارد بدن قادر به این کار نمی شود و یا نمی تواند دفع را به درستی انجام دهد. به عنوان مثال آمونیاک که از بیماری های کبدی ناشی می شود یا دی اکسید کربن ناشی از حمله های شدید آسمی و یا اوره ناشی از نارسایی کلیوی می توانند در بدن تجمع کنند و به سطحی سمی برسند. مصرف بیش از حد مواد مخدر و الکل نیز می توانند عملکرد سلول های عصبی مغز را مختل کند .

– عفونت : عفونت سیستم عصبی مرکزی مانند مننژیت و یا انسفالیت نیز می تواند منجر به کما فرد شود .

– قند خون : در افراد دیابتی، با افزایش بیش از حد سطح قند خون ممکن است کما رخ بدهد . با کاهش بیش از حد قند خون نیز ممکن است کما بروز کند. این نوع از کما معمولا با اصلاح سطح قند خون قابل بازگشت است .

– نرسیدن اکسیژن به مغز در اثر ایست قلبی، تنفسی یا موارد دیگر

درباره کما رفتن چه می دانید

– افزایش فشار داخل مغز به دلیل سکته های مغزی یا خونریزی مغزی

– بالا رفتن اوره خون

انواع مختلف کما عبارت اند از :

آنسفالوپاتی متابولیک سمی (Toxic-metabolic encephalopathy): این وضعیت یک اختلال حاد در عملکرد مغز است که علایمی مانند گیجی و یا هزیان دارد. این حالت معمولا برگشت پذیر است. علل این اختلال متفاوت است و می توانند شامل مواردی مانند بیماری های سیستمیک، عفونت، نقص عضو و یا سایر علل مختلف باشد .

آسیب مغزی ناشی از فقدان اکسیژن : این حالت به علت عدم رسیدن اکسیژن به مغز به وجود می آید. کمبود اکسیژن برای چند دقیقه باعث مرگ سلول های بافت مغز می شود. این اختلال می تواند به علت حمله قلبی (ایست قلبی) ضربه به سر یا تروما، غرق شدن، مسمومیت و یا مصرف بیش از حد مواد مخدر به وجود بیاید .

حالت نباتی پایدار : این حالت یک بی هوشی شدید است. فرد نسبت به محیط اطراف خود بی اطلاع است و قادر به حرکت کردن نیست. در این حالت ممکن است فرد به هوش بیاید اما با این وجود باز هم قادر به انجام هیچ واکنشی نیست. در حالت نباتی پایدار تنها سیستم های تنفسی، گردش خون و چرخه خواب و بیداری قادر به فعالیت هستند .

سندرم قفل شدگی : این حالت یک بیماری عصبی نادر است. به جز عضلات چشم سایر عضلات فلج می شوند. در سندرم قفل شدگی فرد بیدار و هشیار است و ذهنی سالم و طبیعی دارد .

مرگ مغزی : توقف غیر قابل بازگشت عملکرد مغز را مرگ مغزی می گویند. مرگ مغزی علل مختلفی می تواند داشته باشد .

آیا درمان موثری برای کما وجود دارد؟
درمان کما به علت کما بستگی دارد. افراد خانواده بیمار باید تمام اطلاعاتی که در مورد بیمار می دانند را به پزشک بگویند. این اطلاعات می توانند در تعیین علت کما تاثیر چشم گیری داشته باشد. اگر نوع کما برگشت پذیر باشد، اقدامات فوری پزشکی الزامی است. به عنوان مثال اگر کما به علت عفونت بروز کرده باشد ممکن است آنتی بیوتیک ها موثر باشند و یا اگر کما به علت شوک دیابتی رخ داده باشد، گلوکز می تواند در درمان کما موثر باشد. در برخی موارد نیز عمل جراحی برای کاهش فشار مغز ناشی از ورم مغز یا تومور مغزی الزامی می شود و می تواند موثر باشد .

برخی دارو ها نیز می توانند به کاهش و یا برطرف کردن ورم مغز کمک کنند. برخی از دارو ها نیز به جلوگیری از تشنج کمک می کنند .

به طور کلی می توان گفت که درمان کما حمایتی است. افرادی که به کما می روند به بخش مراقبت های ویژه منتقل می شوند و تا تعیین وضعیت او از او مراقبت و حمایت می شود .

دلایلی که باعث کما رفتن می شود

در حالت کما چه اتفاقی می افتد؟

اعتقاد عمده ای که در بین مردم وجود دارد، این است که شخص در خواب بسیار عمیقی فرو رفته است. این عقیده به طور کامل درست نیست. البته ممکن است در بعضی از موارد این چنین باشد اما نه در همه موارد .این جا بدنیست بدانید که درجه های کما توسط هوشیاری شخص بیمار نسبت به محرکهای خارجی، تعیین می شود. در بسیاری از مواردی که اشخاص در حالت کما به سر می برند، بیمار دریافت هایی از محیط نیز خواهد داشت و این حالت با توجه به بهبودی شخص بیمار زیاد تر هم می شود. مثلا ممکن است، حرکتهای جزئی از خود بروز دهد یا نسبت به صداها یا محرک ها پاسخ دهد. در بعضی موارد نیز ممکن است شخص به کما رفته عکس العمل های شخص هوشیار را از خود بروز دهد. مثلا در بعضی بیمار ها باید حتما این مراقبت به عمل آید که او نتواند سرم یا لوله های دیگر متصل به خودش را از جا در بیاورد که در نهایت به مرگش منجر بشود . همه این موارد باعث می شود تا درجات کما در افراد متفاوت باشد .

بیرون آمدن از کما

حالتی که شخص شروع به بیرون آمدن از حالت کما می کند، هنگامی است که او شروع به پاسخ دادن به محرک های خارجی می کند. هرچند به دست آوردن کامل هوشیاری، یعنی دو مرحله واکنش نشان دادن و تشخیص فکر،باید در او پدیدار شود تا بشودگفت که او از کما بیرون آمده است. زیرا وجود هر دوی این موارد در هوشیاری کامل، اجتناب ناپذیر است. حتی در بعضی موارد پس از به هوش آمدن بیمار باز آموزی و به خاطر آوردن بسیاری از چیزها از جمله حرف زدن و به خاطر آوردن خود شخص، ممکن است لازم باشد .

هر ۱۰ دقیقه یک نفر بر اثر آسیب سر به حالت کما می رود. بد نیست بدانید آسیب های وارد به سر اولین علت به کما رفتن، مرگ و یا معلولیت افراد ۱ تا ۴۴ سال محسوب می شود. بین ۵ تا ۱۰ درصد از کسانی که به کما می روند، قادر به باز گردان حالت هوشیاری خود نیستند و در نهایت به زندگی نباتی که تنها علائم حیات در آنها وجود خواهد داشت، منجر می شوند. بسیاری از مردم فکر می کنند که این حالت همچنان کما نامیده می شود اما به این حالت مرگ مغزی گفته می شود .

فاصله مرگ تا کما رفتن

تفاوتهای مرگ مغزی و کما

وضعیت کما با مرگ مغزی بسیار متفاوت است به گونه ای که فردی که به کما رفته، می تواند دوباره به زندگی عادی خود بازگردد؛ البته این وضعیت را باید متخصصان مغز و اعصاب تایید کنند. به طوری که اگر مغز هنوز زنده باشد، فرد دچار کما شده و احتمال برگشت آن حتی بعد از مدت طولانی و گذشت چندین سال هم وجود دارد. زیرا بیمار خودش به صورت طبیعی نفس می کشد و فقط مغز برای مدتی هوشیاری ندارد اما عمق مغز زنده است .

در مرگ مغزی، فرد به صورت طبیعی نفس نمی کشد و تنفس خود را از طریق دستگاه انجام می دهد که با قطع کردن دستگاه، می میرد بنابراین زنده ماندن نباتی فرد دچار مرگ مغزی، به دستگاه وابسته است چون تنفس وابسته به مغز است. اما قلب با مغز تفاوت دارد .اگر مغز فردی بمیرد، قلب فعالیت دارد، البته به شرطی که اکسیژن از طریق دستگاه به فرد برسد و در صورت قطع دستگاه فردمی میرد، اما بازهم با وجود دستگاه هم بازنمی توان مدت زیادی چنین افرادی را زنده نگه داشت .

راه حل جدید برای خروج از کما

محققان امریکایی تحقیق جدید و سودمندی را در رابطه با خروج از حالت کما انجام داده اند که می تواند تحول شگفت انگیزی را به دنبال داشته باشد زیرا زمانی که شخصی به کما می رفت، امکان به هوش آمدن یا تعیین زمان به هوش آمدن بسیار دشوار بود اما اکنون با استفاده از این روش جدید می توان امید به درمان و هوشیاری بیمارانی را داشت که به کما رفته اند .

محققان امریکایی دانشگاه UCLA از روش درمانی جدیدی برای خروج بیماران از حالت کما استفاده کرده اند که می تواند از روش فراصوت به شبیه سازی نورون ها در تالاموس پرداخته و تغییرات قابل توجهی را در وضعیت بیمار ایجاد کند .

در این روش از دستگاه کوچکی استفاده شده که پالس های مافوق صوت را به نقاط مختلف مغز ارسال کرده و به تحریک بافت ها می پردازد .

این مطالعه بر مرد جوان بیست و پنج ساله ای که در کما به سر می برد، نتایج موفقیت آمیزی را نشان داد.انرژی صوتی به تالاموس که در تصاویر همانند یک تخم مرغ دیده می شود، فرستاده شد و با ارسال پالس های متناوب عملکرد تالاموس که در اثر کما از بین رفته بود، نشانه هایی از بهبود عملکرد و فعالیت های مغزی را از خود بروز داد .