وقتی دلیل کاهش حس بویایی و چشایی جدی است

عوامل موثر در از دست دادن یا کاهش حس بویایی و چشایی 

حس بویایی جزو مواردی است که کمتر مورد توجه قرار می گیرد، اما نقش قابل توجهی در غذا خوردن یا توصیف طعم و بوی غذا و سایر خوراکی ها، بر عهده دارد، دلیل این امر، وابسته بودن حس چشایی بر حس بویایی می باشد.

گیرنده های حسی در بینی و زبان با یکدیگر همکاری می نمایند تا مغز حس غذا را به خوبی درک نماید، هنگامی که گیرنده های حسی در معرض عفونت های شدید قرار بگیرند، افراد حس بویایی خود را از دست می دهند، این امر تاثیر منفی بر طعم غذا نیز خواهد داشت، حتی اگر حسگرهای چشایی از عملکرد بالایی برخوردار باشند، وابستگی آن به حس بویایی منجر به عدم درک کامل طعم اصلی غذا می گردد. این ممانعت از درک طعم تحت عنوان آنومیا شناخته می شود که به طور غریزی تا برطرف شدن این وضعیت، از درک طعم غذا جلوگیری می نماید.

زمانی که به دلیل سرماخوردگی یا هر دلیل دیگری، بینی شما گرفته باشد، طعم غذا چگونه است؟ این موضوع تا چه حدی صدق می کند؟ آیا تا به حال به دلیل این امر، فکر کرده اید؟ با ما همراه شوید تا در این مورد مهم بیشتر بدانید.

دلیل از دست دادن و ضعف ایجاد شده در حس بویایی و چشایی چیست؟

ضعف بویایی و چشایی یک مشکل رایج در میان دسته ای از افراد است که تاثیر بسیاری در کیفیت زندگی افراد می گذارد در حالی که حس بویایی و چشای با هم ارتباط دارند اما هرکدام با ویژگی هایی خواص در مورد ناتوانی ها و ضعف ها بررسی می شوند. خوشبختانه از دست دادن کامل این حواس بسیار کم و تا حدودی ناممکن است اما این دلیلی برای نادیده گرفتن فاکتورهای موثر در از دست دادن آنها نمی شود.

عفونت هایی نظیر سرماخوردگی و آنفولانزا و همچنین مشکلات سینوسی، جزو دلایل موقت برای از دست دادن حس بویایی و چشایی، می باشند، عوامل دیگری نیز منجر به بروز چنین مشکلاتی می شوند که در ادامه بخش سلامت نمناک در پاسخ به سوال شما کاربران به برخی از آن ها اشاره شده است:

• آسیب به ناحیه سر یا سکته مغزی
• مشکلات دهانی یا دندانی
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص نظیر کلر، فرمالدئید، بنزن، ترشیلاو اتیلن و حلال های رنگ
• پرتو درمانی برای سرطان گردن یا سر
• مصرف کوکائین از طریق بینی یا سیگار کشیدن
• تغییرات هورمونی
• مشکلات بهداشت دهان و دندان
• عوارض جانبه ای برخی از داروهای خاص

از دست دادن موقت حس بویایی و چشایی به دلیل شرایط خاص پزشکی نظیر آلزایمر، اسکیزوفرنی، بیماری پارکینسون و صرع، نیز می تواند باشد.

چند دلیل دیگر کاهش حس بویایی و چشایی

جنسیت و سن:

ضعف حس بویایی در میان مردان بیشتر از زنان است.

محیط:

عوامل محیطی و هوای قابل تنفس در ایجاد اختلال در حس بویایی موثر است.

مصرف غذاهای چرب:

مصرف مواد غذایی چرب و به دنبال ان افزایش وزن نوعی حالت ناتوانی به سلول های مربوط به پیام رسانی بینی می دهد که در حس بویایی مشکل ایجاد می کند. جالب است بدانید که مصرف مواد غذایی چرب به مدت طولانی آسیب های جدی به مغز و بخش یادگیری وارد می کند.

علائم کاهش حس بویایی و چشایی

• مشکل در عملکرد بینی و زبان – رایحه هایی ناخوشایند یا عجیب و غریب در بینی و زبان
• ناتوانی در تشخیص طعم های مختلف به دلیل وجود چنین اختلالی

نکاتی برای جلوگیری از کاهش حس بویایی و چشایی

برخی از نکات و تکنیک ها برای حفظ حس بویایی و جلوگیری از وقوع حوادث ناگهانی که منجر به بروز آنومیا می گردد، وجود دارند.

در صورتیکه مستعد به سرماخوردگی یا آنفولانزا هستید و/یا مشکلات سینوسی دارید، می توانید با رعایت اقدامات احتیاطی زیر از این بروز چنین اختلالی جلوگیری نمایید:

• ترک سیگار به دلیل تاثیر منفی آن بر حس بویایی،
• مصرف دائمی یا بیش از حد مشروبات الکلی منجر به تاثیر منفی بر توانایی شما در درک طعم غذا می شود. در صورت مشاهده چنین علائمی، مصرف اینگونه مشروبات خود را محدود نمایید. در صورتیکه خواستار درک بهتر طعم اصلی غذای خود هستید، بهتر است تا مصرف مشروبات الکلی را به طور کلی، ترک نمایید.
• در صورتیکه از عفونت یا ناراحتی آلرژیک رنج می برید، از محلول های سالین برای تمیز نمودن بخش داخلی بینی خود استفاده نمایید.
• علاوه بر این، می توان با بهره گیری از آروماتراپی، مهارت های بویایی را احیا و تقویت نمود. روغن های مرکب که بر گرفته از لیمو یا پرتغال می باشند و همچنین روغن های معطر نظیر روغن رز و نعنا، بدین منظور می توانند مورد استفاده قرار بگیرند.

نکاتی برای مقابله و درمان کاهش حس بویایی و چشایی

در ادامه سلامت نمناک برخی از روش های درمان خانگی برای حس چشایی و بویایی از دست رفته، ارائه شده است.

روش ۱:روغن کرچک

روغن کرچک آنتی اکسیدان طبیعی است ، که دارای خواص ضد باکتری و ضد التهابی می باشد که به صورتی کارآمد در پاکسازی بینی و بهبود حس بویایی و چشایی، قابل استفاده است ، با وجود این که بهره گیری از این روش درمانی موثر واقع می گردد، اما کارآمدی آن از منظر علمی اثبات نشده است.

چند قطره روغن کرچک در بینی خود بچکانید. مقداری روغن کرچک را گرم نموده و با استفاده از قطره چکان، یک قطره از روغن را به هریک از سوراخ های بینی خود، بچکانید، این کار رو دو بار در روز، یکبار صبح و بار دوم نیز شب پیش از خواب، انجام دهید. از این روش درمانی تا بهبود حس بویایی و چشایی خود استفاده نمایید.

روش ۲:اسید آلفا لیپوئیک

اسید آلفا لیپوئیک، آنتی اکسیدانی است که به صورت طبیعی در بدن تولید شده و بدن از آن به منظور محافظت در برابر آسیب سلولی، استفاده می نماید، این اسید نقش اساسی در حفظ سلامت سلولی، برعهده دارد، مطالعات انجام گرفته چنین نشان داده اند که اسید آلفا لیپوئیک تاثیر قابل توجهی در بهبود عملکرد سیستم عصبی و بازیابی حس بویایی و چشایی دارد.

پیش از مصرف اسید آلفا لیپوئیک، با پزشک خود مشورت نمایید، همچنین مصرف مواد غذایی غنی از اسید آلفا لیپوئیک نظیر بروکلی، محصولات گوشتی مانند جگر و دل ، اسفناج، یکی از بهترین راه های بازیابی حس بویایی و چشایی می باشد.

روش ۳:روی

روی جزو مواد مورد نیاز برای تولید آنزیمی تحت عنوان آنیدر که نقش قابل توجهی بر حس بویایی و چشایی دارد، می باشد، از این رو، کمبود روی در بدن تاثیر قابل توجهی بر حس بویایی و چشایی دارد.

مطالعات چنین نشان داده اند که سطوح پایین از روی در بدن منجر به شکسته شدن رشته های DNA در بدن شده و این امر نیز به نوبه خود منجر به بروز گونه های مختلف از سرطان، عفونت، و بیماری های خود ایمنی می گردد.

روی تولید گلبول های سفید بدن را افزایش داده و به طوری کارآمد در مبارزه با عفونت نقش قابل توجهی بر عهده دارد، توصیه می گردد تا غذاهای غنی از روی نظیر گوشت، صدف، شیرخام، پنیرخام، کفیر، لوبیا و ماست، مصرف شوند، پیش از مصرف مکمل های غنی از روی، بهتر است با پزشک خود مشورت نمایید.

روش ۴:استنشاق/ بخوردهی

استنشاق بخار یکی از بهترین روش ها برای بازنمودن مجرایی گرفته بینی می باشد، با بهره گیری از بخار گرم و مرطوب می توان مجرایی داخلی بینی را مرطوب نمود و بدین ترتیب میزان التهاب آن را کاهش داد، چنین اقداماتی منجر به تمیز شدن مجرایی داخل بینی شده و بدین ترتیب نفس کشیدن راحت تر می گردد.

چندین بار در مطالب بخش سلامت نمناک اشاره کرده ایم که استفاده از چندقطره روغن اکالیپتوس این فرآیند را تسریع می نماید، روغن اکالیپتوس، دارای خاصیت آنتی باکتریال بوده و ویروس و سموم را نیز از بین می برد.

روش تک مرحله ای:

در بخش های قبلی سلامت نمناک و در بحث رفع گرفتگی بینی و کاهش بویایی در دوران سرماخوردگی توضیح دادیم که چند قطره روغن اکالیپتوس را در داخل دستگاه بخور قرار داده و بخار خروجی را استنشاق نمایید، دستگاه بخور را با آب پر نموده و ۲ تا ۳ قطره روغن اکالیپتوس در آن بچکانید.

هنگام شروع خروج بخار، صورت خود را در مقابل آن قرار داده و سر خود را با حوله بپوشانید، به مدت ۵ تا ۱۰ این بخار را استنشاق نموده و سپس حوله را از سر خود بردارید.، این روش را ۲ تا ۳ بار در روز تکرار کنید تا بهبود حس بویایی و چشایی خود را به دست آورید .

روش ۵:سرکه سیب

تندی سرکه سیب، آن را تبدیل به ماده ای موثر و طبیعی برای بهبود حس بویایی و چشایی ، نموده است. این مایع به دلیل خاصیت اسید سیتریک موجود در آن دارای طعم بسیار تندی می باشد، طعم تند این سرکه، منجر به تحریک حس گرهای چشایی شده و از طریق حس گرهای بویایی، منجر به تحریک سلول های عصبی در مرکز سیستم عصبی بدن می گردد، این اثر تحریکی سرکه سیب توسط مطالعه ای که در سال ۲۰۱۴ در مجله Chemical Sense منتشر شده، تائید شده است.

بر اساس یافته های این مطالعه، بوی سرکه برای تحریک حس گرها در بیماران مبتلا به بیماری آنومیا کافی می باشد، در حالی که، پلاسبو قادر به ارائه چنین عکس العملی نمی باشد، علاوه بر این، سرکه دارای خواص ضد باکتریایی می باشد که منجر به تسریع بهبود عفونت های مجرایی تنفسی که اغلب منجر به از دست رفتن حس بویایی و چشایی می گردد، می شود.

نحوه بهره گیری از سرکه سیب به شرح زیر می باشد:

مواد مورد نیاز:دو قاشق سرکه سیب، آب، نصف قاشق عسل

مخلوطی از سرکه سیب و عسل در آب را مصرف نمایید، مقداری سرکه سیب و عسل را در مقداری آب مخلوط نموده و سپس دو بار در روز مصرف نمایید.

روش ۶:ویتامین B

سیستم بویایی، دارای شبکه عصبی پیچیده می باشد، هرگونه عطر یا رایحه، سلول های عصبی موجود در سوراخ های بینی را فعال نموده و این سلول های عصبی سیگنال هایی را به مغز می فرستند، که بدین ترتیب می توان بوی این عطر یا رایحه را درک نمود.

هرگونه آسیب به این سلول های عصبی، منجر به بروز اختلال به مراکز بویایی مغز و از دست رفتن حس بویایی می گردد، مطالعات انجام گرفته چنین نشان داده اند که ارتباط قابل توجهی بین کمبود ویتامین B و حس بویایی و چشایی از دست رفته، وجود دارد.

کمبود شدید ویتامین B منجر به آسیب به سلول های عصبی، و از بین رفتن حس بویایی و چشایی می گردد، مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین B نظیر ماهی، شیر، نوشیدنی های سویا و برنج، و مرغ، منجر به بهبود حس بویایی و چشایی می گردد، پیش از مصرف مکمل های ویتامین B با پزشک خود مشورت نمایید.

برخی از نکات مفید اضافی برای جلوگیری از کاهش حس بویایی و چشایی

• می توانید به جای روغن اکالیپتوس از روغن نعنا در دستگاه بخور، استفاده نمایید.
• از نوشیدنی ها و خوراکی های حاوی مرکبات یا طعم های ترش نظیر کلم ترش، پرتغال و ماست، استفاده نمایید.
• هنگام مصرف غذاهای باقیمانده از وعده های غذاهای پیشین، محتاط باشید، تاریخ انقضای مواد غذایی را پیش از مصرف حتما کنترل نمایید.
• از خوردن هرگونه موادغذایی که احساس می نمایید برای سلامت بدن مضر می باشد، اجتناب نمایید.
• هنگامی که حس بویایی شما دچار مشکل شده باشد، حتی قادر به درک بوی دود هنگام آتش سوزی در خانه نمی باشید، از این رو، به منظور حفظ سلامت خویش، بهتر است تا حسگ رهای مخصوص آتش سوزی و تشخیص دود را در خانه خود نصب نمایید.