کدام ضلع مثلث دخانیات ، خطرناک تر است ؟

کدام نوع دخانیات خطرناک تر است؛ سیگار، پیپ یا قلیان؟

ممکن است این سوال برایتان پیش بیاید که کدام یک از محصولات دخانی خطرناک ترند و احتمال ابتلا به این سرطان را بیشتر می کنند؟
برای پاسخ به این سوال، گفت وگوی ما را با معاون اجرایی جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران، بخوانید.
ظاهرا سیگار پرمصرف ترین محصول دخانی در سراسر دنیاست. همین طور است؟
بله؛ سیگار جزو یکی از مهلک ترین محصولات اعتیادآور ساخته دست بشر است و از برگ کاغذ، فیلتر، توتون و اسانس و مواد نگهدارنده ساخته می شود. در این بین باید گفت که خطر اصلی را دود ناشی از استعمال این ترکیب ایجاد می کند.
منظورتان از خطر اصلی چیست؟
ببینید؛ دود سیگار دارای دو جریان اصلی و کناری است. جریان اصلی هنگام پک زدن وارد دهان و ریه می شود و جریان کناری در فاصله پک زدن ها از انتهای سیگار و هنگام بازدم وارد محیط و سپس ریه می شود که این دود از چهارهزار ماده مختلف با آثار آنتی ژنی، جهش زایی، سرطان زایی، دارویی و… تشکیل شده است.
در عین حال، دود سیگار شامل دو بخش ذره ای و گازی است.
بخش گازی ۸۵ درصد دود سیگار را تشکیل می دهد و اکسیژن، نیتروژن و مونواکسیدکربن اجزای اصلی آن هستند. مونواکسیدکربن میل زیادی باری ترکیب با هموگلوبین خون دارد و در رقابت با اکسیژن برای ترکیب با هموگلوبین پیروز می شود. در نتیجه، انتقال اکسیژن به بافت های بدن کاهش می یابد.
بخش ذره ای نیز ۱۵ درصد دود سیگار را تشکیل می دهد و نیکوتین و قطران مهم ترین مواد تشکیل دهنده بخش ذره ای هستند. در عین حال، نیکوتین ماده اصلی و موثر دود سیگار است که اعتیادآور بوده و با عوارض قلبی-عروقی و ایجاد اختلال در سیستم عصبی همراه است.

خطرات مثلث دخانیات

آیا سیگارهای لایت، همان طوری که کارخانجات سیگارسازی ادعا می کنند، واقعا کم خطرترند؟
نه! به رغم قرن ها نوآوری تبلیغاتی، ادعاهای اغراق گونه، ایجاد ذهنیت بی خطر بودن یا کم جلوه دادن خطر برای سلامت، هیچ شواهد و مدارک مستندی وجود ندارد که نشان دهد سیگارهای Light (سبک) یا Mild (ملایم)، کم ضررتر از سیگارهای معمولی هستند و به طور کلی، وجود ۴۰ نوع ماده سرطان زا در دود انواع سیگار به اثبات رسیده است.
اگر سیگار را با قلیان مقایسه کنیم، به چه نتیجه ای می رسیم؟ قلیان مضرتر است یا سیگار؟
با وجود اینکه قلیان کمتر مصرف می شود، اما حجم دودی که از آن وارد بدن می شود، ۱۰ تا ۲۰ برابر دود ناشی از مصرف سیگار است. یک نخ سیگار معمولا ۵۰۰ سی سی تا یک لیتر دود تولید می کند، اما کشیدن یک قلیان کامل، ۱۰ تا ۲۰ لیتر دود تولید خواهد کرد.
استعمال یک نوبت قلیان، برابر با استعمال ۷۰ نخ سیگار است
از طرف دیگر سیگار معمولا انفرادی مصرف می شود، اما از یک قلیان صدها نفر استفاه می کنند.

البته این روزها هنگام سرو قلیان در مراکز تفریحی، سر یک بار مصرف قلیان در اختیار مشتریان قرار می گیرد تا به اصطلاح از انتقال بیماری ها جلوگیری شود، اما باید گفت این لوله قلیان است که حاوی انواع باکتری و ویروس است و ناقل بیماری هایی مانند سل و هپاتیت است.

نمی توان میزان مصرف افراد را نیز نادیده گرفت؛ مثلا شخصی که روزی یک بار قلیان می کشد، در مقایسه با فردی که روزی یک پاکت سیگار مصرف می کند، احتمالا زودتر به سرطان ریه مبتلا خواهد شد.

بدترین نوع دخانیات

کدام ضلع مثلث دخانیات، سلامت مصرف کنندگان را بیشتر تهدید می کند:سیگار، پیپ یا قلیان؟
همه شان به نوعی سلامت را به خطر می اندازند و نمی توان گفت یکی از آنها از دیگری بهتر یا بدتر است، اما برای بیان خطرهای پیپ باید از سیگار برگ شروع کنیم. سیگار برگ در واقع تنباکوی پیچیده شده در برگ تنباکو است و عموما مقدار تنباکوی این سیگارها چند برابر سیگارهای معمولی است و گاهی مقدار تنباکوی موجود در سیگاربرگ به اندازه ۲۰ سیگار معمولی است.

البته در مورد مصرف پیپ در مقایسه با سایر محصول های دخانی مطالعه های کمتری انجام شده است. با این وجود، بیشتر حقایقی که در مورد سیگار برگ وجود دارد در مورد پیپ هم مصداق پیدا می کند. به طور مثال، دود ناشی از پیپ در مقایسه با سیگار قلیایی تر است و بنابراین برای ایجاد اعتیاد بالا به نیکوتین، نیاز به ورود مستقیم آن به ریه وجود ندارد.

در عین حال، به واسطه میزان بالای تنباکوی استفاده شده در پیپ، مصرف کنندگان و اطرافیان با دودی معادل سوختن چند نخ سیگار مواجه می شوند. از طرفی، مصرف کنندگان پیپ شانس بالاتری برای ابتلا به بیماری هایی از جمله بیماری انسدادی مزمن ریوی و سرطان های دهان، سر، گردن، حنجره، مری و ریه دارند.
یعنی نمی توان با قطعیت گفت که کدام یک از اینها خطرناک ترند؟
همین طور است، اما باز هم بستگی به میزان مصرف دارد. فرض کنید بخواهیم سه نفر را با شرایط یکسان از نظر سن، جنسیت، موقعیت زندگی و… با هم مقایسه کنیم که اولی روزانه یک پاکت سیگار مصرف می کند، دومی مصرف مداوم پیپ دارد و فرد سوم روزی یک ساعت قلیان می کشد.

مسلما آنهایی که پیپ و قلیان می کشند، زودتر از فرد سیگاری با مشکل مواجه می شوند. اما نکته بسیار مهم این است که در نهایت هر سه این افراد، جان خود را به واسطه مصرف دخانیات از دست می دهند یا حداقل کمتر از افراد دیگر عمر می کنند و سالیان سال باید با انواع بیماری ها و سرطان ها دست وپنجه نرم کنند.

مصرف ۱۵ تا ۲۵ میلیارد نخ سیگار قاچاق در کشور

سالانه نزدیک به ۶۰ میلیارد نخ سیگار به طور متوسط در کشور مصرف می شود، ۲۵ میلیارد نخ از آن تولید داخل و مشترک است، ۲۰ تا ۲۵ میلیارد نخ وارداتی است که گاهی به ۱۵ میلیارد می رسد اما بقیه که بین ۱۵ تا ۲۵ میلیارد نخ می شود قاچاق است.

بنابراین اگر یک تریلی را مملو از سیگار کنیم و هر تریلی یک میلیون پاکت سیگار داشته باشد با به صف کشیدن آنها امتدادشان تا کرج می رسد، چرا جلویشان را نمی گیرند.

نرخ ارزانترین و گرانترین پاکت سیگار در کشور

دبیر کل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ارزان ترین پاکت سیگار در تهران ۸۰۰ تومان و گران ترین ۸ هزار تومان است اگر میانگین قیمت را هزار تومان بگیریم با برآورد سالانه، ۱۰ هزار میلیارد تومان مردم خرج سیگار کرده و دو برابر هزینه سیگار را خرج بیماری ها می کنند.